Nederlandse media verenigen zich voor het eerst in historische noodkreet tegen big tech
Nederland, donderdag, 20 november 2025.
Alle grote Nederlandse nieuwsmedia slaan vandaag samen alarm. NOS, RTL, Talpa, alle kranten en tijdschriften sturen één gezamenlijke brandbrief naar informateur Buma. Hun boodschap is helder: Amerikaanse en Chinese techbedrijven bedreigen onze democratie. Deze bedrijven stelen journalistieke content om hun AI te trainen en zorgen ervoor dat burgers steeds vaker hun nieuws krijgen van chatbots in plaats van echte journalisten. Eén op de negen kinderen gebruikt nu alleen nog AI voor informatie. De media eisen één minister voor zowel technologie als media.
Tweeëntwintig handtekeningen voor democratische weerbaarheid
De brandbrief is tweeëntwintig keer ondertekend door organisaties die normaal gesproken concurreren om kijkers en lezers [1]. Van DPG Media en Mediahuis Nederland tot RTL en Talpa Network - ze staan nu schouder aan schouder [1]. Ook de journalistenvakbond NVJ en regionale omroepen voegen hun stem toe aan dit ongekende protest [1]. Hun gezamenlijke boodschap aan informateur Sybrand Buma: grote techbedrijven vormen een ‘ernstige bedreiging voor de democratische weerbaarheid, maar ook voor de strategische autonomie en daarmee de veiligheid van Nederland’ [1]. Deze coalitie ontstond via de Stichting Democratie en Media, die alle partijen wist te verenigen in hun zorgen over de toekomst van de Nederlandse informatievoorziening [1].
AI-zoekresultaten verdringen journalistieke bronnen
De cijfers zijn alarmerend: één op de negen kinderen gebruikt uitsluitend generatieve AI voor hun informatievoorziening [2]. Burgers krijgen hun antwoorden steeds vaker van ‘een op AI gebaseerde zoekmachine, chatbot of virtuele assistent, in plaats van uit journalistieke of andere redactioneel gecontroleerde bronnen’ [2]. Grote techbedrijven ‘harken nieuwsberichten zonder toestemming bij elkaar om zo hun AI-systemen te trainen’ [1]. Dit leidt tot een neerwaartse spiraal: door AI-gebruik verliezen nieuwsorganisaties bereik en inkomsten, waardoor de kwaliteit van informatie achteruitgaat waarop AI zich baseert [1]. Het resultaat? ‘Hoe minder ruimte voor journalistieke verslaggeving, hoe minder we weten wat er in ons land en in de wereld werkelijk gebeurt’ [1].
Eén minister voor media en technologie geëist
De media-industrie wil dat het nieuwe kabinet media- en technologiebeleid samenbrengt ‘bij voorkeur onder verantwoordelijkheid van één (coördinerend) bewindspersoon’ [2]. Hun argument is simpel: ‘Mediaproductie, -presentatie en -consumptie zijn immers gedreven door technologie; de twee beleidsterreinen zijn niet langer te scheiden’ [2]. Ze pleiten voor snelle implementatie van Europese wetgeving die media beschermt tegen mondiale techreuzen en willen betrokken worden bij het AI-beleid van de overheid [2]. De fundamentele vraag die ze stellen: ‘welke digitale infrastructuur voor informatievoorziening uiteindelijk de overhand krijgt. Zijn het de algoritmes van Amerikaanse en Chinese techreuzen waar we geen zeggenschap over hebben? Of bouwen we aan een innovatief, door democratische waarden gedreven Nederlands digitaal ecosysteem?’ [2]. De media hopen dat hun ongekende eensgezindheid de politiek wakker schudt in de cruciale formatiefase.