Europa zet definitieve streep door Russisch gas in 2027
Brussel, woensdag, 3 december 2025.
De EU bereikt historisch akkoord om alle Russische gasimporten uit te bannen. Vloeibaar gas stopt per januari 2027, pijpleidinggas per september 2027. Hongarije en Slowakije krijgen uitstel tot november 2027 als hun gasopslagen niet vol zijn. Kritici waarschuwen dat Rusland gas via Turkije kan witwassen door Azerbeidzjaanse leveranciers. Het akkoord bevat een noodklep waarmee het verbod tijdelijk opgeheven kan worden bij energiecrises.
Concrete deadlines met escape routes
Het akkoord tussen de Raad van de EU en het Europees Parlement legt strikte deadlines vast [1]. Vloeibaar gas moet stoppen per 1 januari 2027, pijpleidinggas uiterlijk op 30 september 2027 [1][2]. Maar hier komt de eerste valstrik: landen die hun gasopslagen niet vol hebben, kunnen het verbod uitstellen tot 1 november 2027 [5]. Bestaande kortetermijncontracten krijgen een overgangstermijn tot 25 april 2026 voor vloeibaar gas en tot 17 juni 2026 voor pijpleidinggas [1]. Lars Aagaard, de Deense minister van Klimaat, Energie en Nutsbedrijven, noemt het ‘een grote overwinning voor ons en voor heel Europa’ [1]. Het klinkt mooi, maar de praktijk wordt ingewikkelder. De regulering bevat namelijk een opschortingsclausule waarmee het hele verbod ‘tijdelijk’ kan worden opgeheven bij energievoorzieningsrisico’s [5].
Turkse witwasroute blijft open
Kritici waarschuwen voor een groot gat in de regelgeving [5]. Martin Vladimirov, een energiedeskundige, stelt dat het akkoord ‘de poorten wijd openzet voor Russisch gaswitwassen via Turkije’ [5]. De controles op gasherkomst uit Turkije worden weggenomen voor grote gasexporteurs naar de EU - knipoog naar Azerbeidzjan [5]. Russisch gas kan zo via het BOTAS-netwerk in Turkije worden doorgesluisd als ‘Turkse gasmix’ [5]. Het probleem: exporteurs zoals Azerbeidzjan tekenen contracten in Midden- en Oost-Europa terwijl ze niet genoeg gas produceren om meer te exporteren [5]. Douaneautoriteiten gaan dit moeilijk controleren. De Strandzha-1 toegangspunt is recent uitgebreid naar 4 miljard kubieke meter per jaar aan de Turkse kant [5].
Stemming en sancties volgen snel
De informele overeenkomst moet nog worden goedgekeurd door beide instellingen [2]. De commissies Industrie en Internationale Handel van het Europees Parlement stemmen op 11 december 2025, gevolgd door een plenaire stemming tussen 15 en 18 december 2025 [2]. Alle lidstaten moeten nationale diversificatieplannen indienen om alle Russische gasimporten te beëindigen volgens de deadlines [1]. Voor overtredingen komen effectieve, evenredige en afschrikkende sancties [1]. Ville Niinistö van de Groenen/EVA noemt het ‘een historische uitkomst: de EU zet reuzenspappen naar een nieuw tijdperk vrij van Russisch gas en olie’ [2]. Het Europees Parlement heeft ook aangedrongen op een verbod op alle Russische olie-importen, waarbij de Europese Commissie begin 2026 een wetgevingsvoorstel moet indienen voor een verbod dat uiterlijk eind 2027 effectief wordt [2].