Nederland onderschept 3500 jaar oude farao-sculptuur op kunstbeurs en geeft deze terug aan Egypte
Maastricht, zondag, 2 november 2025.
Een gestolen stenen kop uit de tijd van farao Thoetmosis III dook op tijdens kunstbeurs TEFAF in Maastricht in 2022. De sculptuur was waarschijnlijk geplunderd tijdens de Arabische Lente. Premier Schoof beloofde president al-Sisi de teruggave tijdens de opening van het nieuwe Grand Egyptian Museum in Caïro.
Van anonieme tip naar diplomatieke teruggave
De 3500 jaar oude stenen kop stelt een hoge ambtenaar uit de dynastie van farao Thoetmosis III voor, die regeerde van 1479 tot 1425 voor Christus [1][2]. Het Rijksmuseum van Oudheden noemt Thoetmosis III wel de ‘Napoleon van Egypte’ vanwege zijn veroveringen van grote gebieden in het Midden-Oosten en Nubië [3]. In 2022 bood een handelaar de sculptuur aan op kunstbeurs TEFAF in Maastricht [1][2][3]. Na een anonieme tip over de illegale herkomst deed de handelaar vrijwillig afstand van het kunstwerk [1][2]. De Nederlandse politie en de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed deden onderzoek en constateerden dat de kop door plundering was verkregen en onrechtmatig uit Egypte was uitgevoerd [1][2]. De inspectie vermoedt dat de roof plaatsvond tijdens de Arabische Lente in 2011 of 2012, toen veel archeologische sites werden geplunderd [3][7].
Symbolisch gebaar tijdens museumopening
Demissionair premier Dick Schoof maakte de teruggave vandaag bekend tijdens een gesprek met de Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi bij de opening van het nieuwe Grand Egyptian Museum in Caïro [1][2][4]. Schoof noemt het teruggeven van het beeld een ‘symbolisch gebaar’ en zegt dat Nederland er niets voor terug krijgt [3]. President al-Sisi reageerde buitengewoon verheugd en benadrukte het belang van het terugkrijgen van artefacten en de strijd tegen illegale handel [3]. Het Grand Egyptian Museum toont meer dan vijftigduizend voorwerpen uit het Oude Egypte en kostte meer dan een miljard dollar [4]. De Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed overhandigt de sculptuur naar verwachting eind dit jaar aan de Egyptische ambassadeur in Nederland [1][2].
Nederland houdt zich aan internationale verdragen
Deze teruggave gebeurt op basis van het UNESCO-verdrag van 1970, dat beoogt onrechtmatige uitvoer van cultuurgoederen te voorkomen en onrechtmatig uitgevoerd erfgoed terug te geven [1][2]. Nederland zette zich al eerder in voor repatriëring: vorig jaar gaf het land drie archeologische voorwerpen, waaronder een gemummificeerd hoofd, terug aan Egypte [2]. Egypte vindt dat Egyptische kunstobjecten in eigen land te zien moeten zijn, niet in westerse musea [3]. Bekende voorbeelden van Egyptische kunstwerken die nog altijd in westerse collecties staan zijn de buste van Nefertiti in het Egyptisch Museum in Berlijn en de Dierenriem van Dendera in het Louvre in Parijs [3][7]. Voor Nederlandse kunstliefhebbers betekent deze zaak dat gestolen kunst geen toekomst heeft op onze beurzen - zelfs als handelaren er niets van wisten.