EU glijdt af naar xenofobe opvatting van 'Europeesheid'
Brussel, donderdag, 26 september 2024.
Rapport waarschuwt: EU ontwikkelt etnische en gesloten benadering van Europese identiteit. Blinde vlekken: ‘witheid’ in politiek, lage jongerenparticipatie en zwak pro-EU sentiment in Oost-Europa. Fundamentele waarden EU in gevaar.
waarschuwing uit Brussel
In een recent rapport van de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen (ECFR) en de Europese Culturele Stichting (ECF) wordt gewaarschuwd voor een gevaarlijke ontwikkeling binnen de Europese Unie. Deze trend, zo benadrukt het rapport, bedreigt de fundamentele waarden van de EU, zoals universaliteit, gelijkheid en secularisme. Het rapport, getiteld ‘Welcome to Barbieland: European sentiment in the year of wars and elections’, identificeert drie belangrijke blinde vlekken: de ‘witheid’ van de EU-politiek, de lage betrokkenheid van jongeren en de beperkte pro-Europese sentimenten in Centraal- en Oost-Europa[1].
de ‘witheid’ van de politiek
Het rapport wijst erop dat slechts 3% van de leden van het Europees Parlement afkomstig is uit raciale en etnische minderheden, terwijl dit 10% van de EU-bevolking vertegenwoordigt. Dit gebrek aan diversiteit leidt tot gevoelens van uitsluiting en desillusie onder mensen van kleur, moslims en jongeren. Deze groepen beschouwen de EU steeds meer als ‘te wit’, ‘te westers’ of ‘te boomer’. De ‘witheid’ van de politiek werd extra zichtbaar tijdens de Europese parlementsverkiezingen van juni 2024, waar veel kandidatenlijsten de diversiteit van de Europese samenleving niet weerspiegelden[2].
lage jongerenparticipatie
De lage betrokkenheid van jongeren is een andere zorgwekkende trend. Veel jonge Europeanen voelen zich niet vertegenwoordigd door de huidige politieke partijen en kiezen daarom vaak voor extreemrechtse of anti-establishment alternatieven. Dit gebrek aan engagement werd duidelijk tijdens de Europese parlementsverkiezingen, waar de opkomst onder jongeren laag was. Wanneer ze wel stemden, kozen ze vaak voor partijen die tegen de gevestigde orde ingaan. Dit wijst op een groeiend gevoel van desillusie en een gebrek aan vertrouwen in de EU-instellingen[3].
pro-Europese sentimenten in centraal- en oost-Europa
Het rapport benadrukt ook de beperkte pro-Europese sentimenten in Centraal- en Oost-Europa. Ondanks de viering van het 20-jarig jubileum van het EU-lidmaatschap, blijft het enthousiasme voor de EU in deze regio’s lauw. Dit wordt weerspiegeld in de lage opkomst bij de Europese verkiezingen en de opkomst van extreemrechtse partijen in landen als Polen, Hongarije en Oostenrijk. Deze partijen hebben sterk anti-immigratiediscours gevoerd, wat bijdraagt aan een meer etnische opvatting van Europese identiteit[4].