Duizenden patiënten worden jaarlijks seksueel misbruikt in Nederlandse ziekenhuizen, maar slechts 10 tot 20 gevallen worden gemeld
Nederland, maandag, 15 december 2025.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd slaat alarm: van de duizenden patiënten die jaarlijks seksueel wangedrag meemaken in ziekenhuizen komen maar maximaal 20 meldingen binnen. Bij 8 tot 10 miljoen behandelingen per jaar vindt de IGJ dit ‘opvallend weinig’. Ziekenhuizen missen signalen door intieme onderzoeken en één-op-één contacten achter gesloten deuren. In 31% van de gevallen waren er al eerder waarschuwingssignalen. De inspectie eist een structurele aanpak in plaats van alleen maatregelen tegen individuele zorgverleners om patiënten beter te beschermen.
Meldingen kelderen terwijl misbruik stijgt
In 2025 ontving de IGJ slechts vijf meldingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag in ziekenhuizen [1]. Dat is een forse daling ten opzichte van 2024, toen er ongeveer twintig meldingen binnenkwamen [1]. In 2023 waren het er nog maar tien [1]. Deze cijfers staan in schril contrast met de realiteit: onderzoek toont aan dat enkele duizenden patiënten jaarlijks slachtoffer worden van seksueel wangedrag tijdens hun ziekenhuisbezoek [2]. Inspecteur Selini Roozen-Vlachos vindt het opvallend dat andere zorgsectoren wel een stijging laten zien [1]. “Je zou verwachten dat het aantal meldingen op een gegeven moment ook in deze sector omhoog gaat,” aldus Roozen-Vlachos [1]. In de gehandicaptenzorg en ggz stijgen de meldingen wel degelijk [1]. Sinds 2016 zijn zorgaanbieders wettelijk verplicht seksueel grensoverschrijdend gedrag te melden [1].
Patiënten herkennen grensoverschrijding niet altijd
Patiënten weten vaak niet wanneer medisch handelen de grens overgaat [1][3]. “Bij medisch onderzoek is het voor de patiënt vaak zoeken: is dit nu de grens over, of hoort het er nog bij? Dat is lang niet altijd even duidelijk,” legt inspecteur Roozen-Vlachos uit [1]. De IGJ identificeert meerdere risicofactoren in ziekenhuizen: intieme onderzoeken, één-op-één contacten achter gesloten deuren en hiërarchische verhoudingen tussen zorgverlener en patiënt [2][3]. Van alle meldingen die de inspectie in negen jaar tijd ontving, ging 85% over fysiek seksueel grensoverschrijdend gedrag [3]. In 31% van de gevallen waren er al eerder signalen geweest, en in 23% was er zelfs al een eerdere officiële melding [3]. Artsen worden ondanks ernstigere beschuldigingen minder vaak ontslagen dan verpleegkundigen [3].
Structurele aanpak nodig in plaats van individuele maatregelen
De IGJ vindt dat ziekenhuizen te gefocust zijn op de individuele dader [2][3]. Na een melding moeten zorginstellingen aangeven hoe ze het probleem gaan aanpakken, maar die maatregelen richten zich nog te sterk op de betrokken zorgverlener [2]. De inspectie pleit voor een structurele aanpak in plaats van eenmalige maatregelen [2]. Zorginstellingen tonen wel bereidheid om te leren: ze organiseren bijvoorbeeld organisatiebrede gesprekken en betrekken patiënten beter bij inwendig onderzoek [3]. Toch blijven meldingsloketten voor patiënten moeilijk vindbaar vanwege ervaren drempels [1]. Ook wordt het melden van relaties tussen collega’s en patiënten vaak overgeslagen [1]. De IGJ roept op tot cultuurverandering in de medisch-specialistische zorg om patiënten beter te beschermen [1][2].