Amsterdam gooit het roer om: partners kunnen vanaf januari zelf jongeren aanmelden voor criminaliteitspreventie
Amsterdam, dinsdag, 16 december 2025.
De hoofdstad stopt met de strikte politiecriteria van Top600 en Veilig Alternatief. Vanaf 1 januari 2026 kunnen scholen, zorgorganisaties en andere partners zelf jongeren voorstellen voor de nieuwe aanpak Veiligheid en Zorg. Het grote verschil: maatwerk in plaats van vaste regels. Deskundigen beoordelen per geval of intensieve begeleiding zinvol is. De focus ligt op gedragsverandering en het doorbreken van criminele patronen. Lopende dossiers worden in de eerste helft van 2026 opnieuw bekeken om te bepalen wie doorstroomt naar het nieuwe programma.
Wie kan straks niet meer meedoen
De nieuwe aanpak heeft wel grenzen. Jongeren met een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van meer dan twee jaar kunnen niet mee [1]. Ook wie een tbs-maatregel of PIJ-maatregel (Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen) heeft gekregen, valt af [1]. Illegale verblijvers in Nederland maken ook geen kans [1]. Instroom is alleen mogelijk als wordt voldaan aan de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden [1]. De aanpak Doorgroeiers in de drugscriminaliteit blijft bestaan, maar valt straks onder Veiligheid en Zorg [1]. Deze richt zich specifiek op jongeren die dreigen door te groeien naar georganiseerde drugscriminaliteit [1].
Intensieve samenwerking met concrete doelen
Veiligheid en Zorg is een intensieve samenwerking tussen het Actiecentrum Veiligheid en Zorg en diverse partners zoals de Amstellandgemeenten, politie, Openbaar Ministerie, reclassering, GGD en zorgorganisaties [1]. Voor elke deelnemer worden heldere doelen opgesteld en wordt periodiek geëvalueerd [1]. Door regelmatige herbeoordeling en ruimte voor maatwerk kunnen organisaties sneller inspelen op veranderende situaties [1]. De nadruk ligt op gedragsverandering, het doorbreken van criminele patronen en het bieden van kansen [1]. Een praktisch voorbeeld: waar vroeger strikte politiecriteria bepaalden wie hulp kreeg, kunnen nu scholen een leerling aanmelden die ze zien afglijden.
Planning voor de overgang
Vanaf 1 januari 2026 kunnen partners jongeren aanmelden voor de nieuwe aanpak [1]. In de eerste helft van 2026 worden alle lopende dossiers uit de Top600 en Veilig Alternatief opnieuw beoordeeld om te bepalen wie doorstroomt naar Veiligheid en Zorg [1]. Deze overgangsperiode zorgt ervoor dat niemand tussen wal en schip valt. Het Actiecentrum Veiligheid en Zorg Amsterdam-Amstelland heeft meer dan 140 medewerkers van verschillende organisaties [2]. De Stuurgroep Veiligheid en Zorg, waarin alle partners vertegenwoordigd zijn en waarvan de burgemeester van Amsterdam voorzitter is, neemt de beslissingen [2].