Geen openbare hoorzittingen meer bij kabinetsformaties
Den Haag, dinsdag, 28 januari 2025.
De Tweede Kamer heeft besloten om geen openbare hoorzittingen meer te houden tijdens toekomstige kabinetsformaties. Dit besluit komt na kritiek op het gebrek aan staatsrechtelijke grond en de onevenredige invloed op de procedure.
Motie van SGP krijgt steun
Op 21 januari nam de Tweede Kamer een belangrijk besluit over de werkwijze bij kabinetsformaties. Een motie van SGP-Kamerlid Diederik van Dijk kreeg steun van een meerderheid [1]. De motie stelde dat openbare hoorzittingen met kandidaat-bewindspersonen moeten worden afgeschaft. Deze hoorzittingen waren pas voor het eerst geïntroduceerd tijdens de formatie van het kabinet-Schoof in 2024, na een eerder initiatief van D66-Kamerlid Joost Sneller [1].
Constitutionele bezwaren
De belangrijkste reden voor het afschaffen is het ontbreken van een staatsrechtelijke basis [1]. De Kamer heeft namelijk geen formele rol bij het goed- of afkeuren van kandidaat-bewindspersonen. Volgens de grondwet ligt de bevoegdheid voor het benoemen van ministers en staatssecretarissen uitsluitend bij de Koning [1]. De hoorzittingen creëerden daardoor een schijnconstructie waarbij de Kamer een macht suggereerde die ze constitutioneel niet bezit [GPT].
Toekomst zonder hoorzittingen
Het besluit betekent dat bij de volgende kabinetsformatie geen openbare kennismakingsgesprekken meer zullen plaatsvinden [1]. Tijdens de laatste formatie in 2024 hadden de hoorzittingen kandidaat-bewindspersonen nog de mogelijkheid geboden om hun geschiktheid en motivatie toe te lichten [1]. Kamervoorzitter Bosma, die het debat over deze kwestie leidde, zag op 16 januari 2025 een duidelijke meerderheid voor het afschaffen van deze relatief nieuwe praktijk [1].