Raad van State geeft burgemeesters nieuwe wapen tegen abortusprotesten
Den Haag, woensdag, 3 december 2025.
Demonstranten mogen nog steeds protesteren tegen abortus, maar niet meer direct bij kliniekinganges. De hoogste bestuursrechter besliste woensdag dat burgemeesters een speciale protestzone moeten aanwijzen binnen zicht- en gehoorafstand van de kliniek. De uitspraak beschermt kwetsbare bezoekers van abortusklinieken terwijl het demonstratierecht intact blijft.
Kwetsbare bezoekers krijgen bescherming
De Raad van State oordeelt dat abortusklinieken speciale bescherming verdienen vanwege de kwetsbaarheid van hun bezoekers [1][2]. “Rond een abortuskliniek hoort een bepaalde mate van orde en rust te heersen, net als bij een ziekenhuis. Het is een plek waar mensen komen die hun eigen grondwettelijke rechten uitoefenen en recht hebben op en behoefte hebben aan zorg”, stelt de hoogste bestuursrechter [1]. Enkele organisaties die tegen abortus zijn, wilden bij klinieken demonstreren, maar gemeenten hadden bepaald dat ze niet bij de ingang mochten staan [1][2]. Deze zaak leidde tot de uitspraak van woensdag.
Demonstratierecht blijft gewaarborgd binnen grenzen
Burgemeesters krijgen nu een duidelijke juridische basis om demonstraties te reguleren zonder het demonstratierecht volledig weg te nemen [1][2]. In de regels voor demonstraties staat al dat gemeenten beperkingen mogen stellen om wanordelijkheden te voorkomen [1]. De Raad van State bevestigt dat dit ook geldt bij protesten bij abortusklinieken [1][2]. Het protestvak moet wel “binnen zicht- en gehoorafstand” van de kliniek liggen, zodat demonstranten hun boodschap kunnen overbrengen [1][2]. Dit betekent dat vrouwen die een abortuskliniek bezoeken niet meer door demonstranten bij de ingang gehinderd kunnen worden.
Praktische gevolgen voor gemeenten en demonstranten
De uitspraak geeft lokale bestuurders meer instrumenten om de toegankelijkheid van abortusklinieken te waarborgen [GPT]. Gemeenten moeten nu protestvakken aanwijzen op een afstand van kliniekinganges, maar nog wel binnen waarneembare afstand [1][2]. Voor demonstranten verandert er dat ze hun protest moeten verplaatsen van direct bij de deur naar een aangewezen plek verderop. De beslissing balanceert tussen demonstratievrijheid en bescherming van vrouwen die gebruik maken van reproductieve gezondheidszorg [GPT]. Vrouwen hoeven nu niet meer langs demonstranten bij de ingang te lopen om de kliniek te bereiken.