Nederland blijft mild richting Israël: Historisch schuldgevoel kleurt buitenlandbeleid
Den Haag, dinsdag, 15 juli 2025.
Ondanks toenemende internationale kritiek houdt Nederland een gematigde positie in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Hulporganisaties voerden gesprekken met premier Schoof en minister Veldkamp over een koerswijziging, maar de Nederlandse houding wordt nog steeds bepaald door historische verbondenheid en schuldgevoelens over de Tweede Wereldoorlog. Het pro-Israëlische beleid is diep verankerd in de Nederlandse politieke cultuur, mede gevoed door herinnering aan de jodenvervolging en een traditioneel Atlantische buitenlandstrategie.
Historische Wortels van Pro-Israëlisch Beleid
De Nederlandse pro-Israëlische houding heeft diepe historische wortels. Israël-deskundige Peter Malcontent verklaart dat Nederland ‘een pro-Israëlisch land werd’ rond 1948, toen het afstand deed van zijn kolonie Nederlands-Indië [1]. De naoorlogse Nederlandse identiteit werd sterk gevormd door schuldgevoelens over de Holocaust, waardoor het land zich consequent achter Israël is blijven scharen [1]. ‘Ons naoorlogse kompas is gebouwd rondom de Holocaust en alle begrippen die daarbij horen, zoals antisemitisme’, stelt Malcontent. Dit morele kompas bepaalt hoe Nederland naar internationale conflicten kijkt, met name het Israëlisch-Palestijnse conflict [1].
Politieke Dynamiek en Internationale Druk
Ondanks toenemende internationale kritiek houdt Nederland vast aan zijn gematigde positie. Hulporganisaties zoals Oxfam Novib, PAX, Save the Children, Amnesty International en Artsen zonder Grenzen hebben inmiddels gesprekken gevoerd met premier Schoof en minister Veldkamp [2]. Zij eisen een ‘fundamentele koerswijziging’ van het Nederlandse beleid, vooral na de dood van 15 Palestijnse hulpverleners [2]. De rechtse meerderheid in de Tweede Kamer blijft echter overwegend pro-Israël, wat significante beleidsveranderingen bemoeilijkt [3]. De christelijke partijen steunen Israël bovendien om religieuze redenen, waarbij ze de terugkeer van het Joodse volk naar Israël zien als een teken van de komst van het Koninkrijk Gods [3].
Internationale Perspectieven en Toekomstverwachtingen
De Nederlandse buitenlandpolitiek is traditioneel Atlantisch georiënteerd, wat inhoudt dat het land vaak de Verenigde Staten volgt in internationale kwesties [4]. Tot voor kort was de Nederlandse diplomatieke aanpak: ‘pas op de plaats, laat eerst de Amerikanen hun ding doen’ [1]. Momenteel groeit echter de kritiek binnen de Nederlandse samenleving op Israëls militaire acties [3]. Politiek analist Malcontent stelt dat het Israëlisch-Palestijnse conflict steeds meer een links-rechts debat wordt [3]. Of deze verschuivende publieke opinie uiteindelijk zal leiden tot een koerswijziging in het Nederlandse buitenlandbeleid, blijft voorlopig onduidelijk [alert! ‘mate van toekomstige beleidsverandering niet met zekerheid te voorspellen’].