Halsema slaat alarm: extreemrechts bedreigt onze democratie meer dan ooit
Amsterdam, vrijdag, 24 oktober 2025.
Burgemeester Femke Halsema waarschuwde op 22 oktober tijdens het Vrijdenkersfestival in De Balie voor de groeiende bedreiging van extreemrechts. Ze riep Amsterdammers op zich te verenigen tegen rechts-radicaal populisme. Halsema benadrukte dat zwijgen geen optie is nu extreemrechtse bewegingen zowel online als op straat steeds zichtbaarder worden. Het festival vindt plaats in het kader van 750 jaar Amsterdam.
Extreemrechts als wereldwijde bedreiging
Halsema trok parallellen tussen verschillende vormen van extremisme wereldwijd. Ze waarschuwde voor de theocratieën van Iran, het ultranationalisme van Poetin, en het pact tussen techbiljardairs en Trumpisten [2]. Deze bewegingen hebben volgens haar een gemeenschappelijke agenda: antidemocratisch, tegen de rechtsstaat, en antivrouw [2]. De burgemeester erkende wel de terechte kritiek op de onderdrukking van vrouwen en haat tegen LHBTI+ mensen in de islamitische wereld, maar kaartte ook aan dat sommige ‘islamcritici’ snel overstapten van de waarden van Spinoza en de Verlichting naar de ‘vermeende superioriteit van de westerse beschaving’ [2].
Feminisme en vrijdenken hand in hand
In haar toespraak verbond Halsema feminisme met vrijdenken. ‘Echt vrijdenken is ook feministisch, en echt feminisme is ook liberaal’, stelde ze [2]. Ze haalde het iconische citaat van Wilhelmina Drucker aan: ‘Ik haat alle volgzame, alles geloovende, op gezag aannemende lieden’ [1][2]. Halsema benadrukte dat niet elke feminist zich vrijdenker noemt, en dat er genoeg mannen zijn die zichzelf vrijdenkers noemen maar toch behoorlijk seksistisch zijn [2]. Het festival kreeg extra betekenis door de aanwezigheid van de Iraanse activiste Masih Alinejad, die al twee keer sprak over de vrijheid van Iraanse vrouwen [2].
Oproep tot actie in onzekere tijden
De timing van Halsema’s waarschuwing is niet toevallig. Nederland kampt met politieke instabiliteit, terwijl extreemrechtse partijen zoals die van Geert Wilders aan invloed winnen [7]. Voormalig parlementair verslaggever Wouke van Scherrenburg waarschuwde recent nog dat het uiteindelijke doel van extreemrechts is ‘de democratie en de bestaande orde omverschoppen’ [7]. Halsema’s boodschap was helder: in tijden van rechts-radicaal populisme en een groeiende extreemrechtse beweging mogen we niet stil blijven [1]. Het Vrijdenkersfestival, onderdeel van de viering van 750 jaar Amsterdam, werd zo een klaroenstoot voor het vrije woord, de vrije vrouw en de vrije stad [1].