Lelylijn op losse schroeven: miljardentekort bedreigt noordelijke spoorverbinding
Noord-Nederland, vrijdag, 18 oktober 2024.
De Lelylijn, een geplande spoorverbinding tussen Noord-Nederland en de Randstad, staat op losse schroeven. Met een kostenplaatje van 13,8 miljard euro en slechts 3,4 miljard gereserveerd, gaapt er een enorm financieel gat. Projectdirecteur Stijn Lechner noemt afblazen een realistisch scenario. Toch beloven de plannen tot 115.000 extra woningen en 70.000 banen in het noorden.
Een complexe financiële puzzel
De financiering van de Lelylijn oogt als een ingewikkelde puzzel waar zelfs de meest ervaren legpuzzelaar een uitdaging in zou zien. Met een geschatte kost van 13,8 miljard euro en een huidig budget van 3,4 miljard euro, is er een tekort van ruim 10 miljard euro. Volgens de strikte regels moet 75 procent van de benodigde fondsen gegarandeerd zijn voordat de eerste schop de grond in kan. Dat betekent dat er nog ongeveer 6 miljard euro gevonden moet worden[1]. Staatssecretaris Chris Jansen houdt vast aan deze 75-procents regel, ondanks de vele projecten die op een uitzondering hopen. Het lijkt erop dat de regio’s hun eigen knopen moeten tellen, want een grote bijdrage vanuit de provincies lijkt niet realistisch[2].
Europese steun en regionale weerstand
De Europese Unie ziet potentie in de Lelylijn, maar verwacht geen gouden bergen. De EU draagt doorgaans niet meer dan 10 procent bij en dat pas na een definitief besluit[3]. In het noorden van Nederland is er echter verdeeldheid over de lijn. Terwijl Drachten de economische voordelen omarmt, vragen gemeentes zoals Opsterland zich hardop af wat de lijn hen werkelijk oplevert. De financiering is daar een heet hangijzer, want zonder duidelijke dekking blijft de bijdrage uit de Friese gemeenten uit[4].
De toekomst van Noord-Nederland
Ondanks de financiële en politieke hobbels belooft de Lelylijn een transformatie voor Noord-Nederland. De projectorganisatie schat dat er tot 115.000 extra woningen en 70.000 banen kunnen ontstaan, wat een aanzienlijke impuls voor de regio zou betekenen. Maar zoals projectdirecteur Lechner opmerkt, gaat het niet alleen om de kosten, maar ook om de visie van hoe Noord-Nederland er in 2050 moet uitzien. De komende vergadering op 6 november 2024 zal cruciaal zijn. Hier zal het kabinet mogelijk beslissen of het project doorgaat naar de volgende fase van onderzoek en of de Lelylijn daadwerkelijk de toekomst van Noord-Nederland zal vormgeven[1][5].