Raad van State waarschuwt: Nieuwe wet kan hulpverleners criminaliseren
Den Haag, vrijdag, 29 augustus 2025.
De Raad van State heeft een kritisch rapport uitgebracht over de recent aangenomen Asielnoodmaatregelenwet. Het meest schokkende aspect is dat hulpverleners die uit humanitaire overwegingen migranten zonder verblijfsvergunning bijstaan, zelf strafbaar kunnen worden. Zelfs een simpele daad als het geven van een kom soep kan leiden tot vervolging. De wet roept fundamentele vragen op over de grens tussen menselijkheid en wetshandhaving, met potentieel verstrekkende gevolgen voor de rechtspraktijk en de dagelijkse hulpverlening aan kwetsbare mensen.
Raad van State onthult gevaren nieuwe asielnoodwet
De Raad van State heeft een vernietigend advies uitgebracht over de recent aangenomen Asielnoodmaatregelenwet, waarbij de mogelijke criminalisering van hulpverleners centraal staat. Het advies suggereert dat zelfs minimale vormen van humanitaire hulp, zoals het aanbieden van een kom soep aan een migrant zonder verblijfsvergunning, kunnen leiden tot strafrechtelijke vervolging [1]. De wet creëert een gevaarlijke situatie waarbij hulpverleners plotseling kunnen worden gezien als medeplichtigen aan illegaal verblijf.
Juridische consequenties voor hulpverleners
De Raad van State wijst erop dat het verlenen van hulp aan illegaal verblijvende migranten onder bepaalde omstandigheden kan worden beschouwd als medeplegen of medeplichtigheid [1]. Wanneer hulpverleners intensievere ondersteuning bieden of iemand helpen om uit het zicht van de autoriteiten te blijven, wordt het risico op strafrechtelijke vervolging nog groter [2]. Het advies stelt voor om de wet aan te passen door ofwel de strafbaarstelling te schrappen ofwel een specifieke strafuitsluitingsgrond voor humanitaire hulpverlening toe te voegen.
Wetgevingsproces onder vuur
De Raad van State heeft ook kritiek geuit op het wetgevingsproces zelf. Volgens het advies hadden de complexe vragen rondom de wet reeds tijdens de voorbereiding en parlementaire behandeling moeten worden besproken [1]. Dit wijst op een fundamentele tekortkoming in de zorgvuldige totstandkoming van wetgeving die directe gevolgen kan hebben voor kwetsbare burgers en hulpverleners. De minister van Asiel en Migratie zal nu moeten nadenken over hoe de wet kan worden aangepast om onbedoelde juridische consequenties te voorkomen [3].