Raad van State veegt vloer aan met stikstofwet van Wiersma

2025-12-23 politiek

Den Haag, dinsdag, 23 december 2025.
Het hoogste adviesorgaan oordeelt dat de spoedwet onrijp is. Wiersma wil concrete stikstofnormen vervangen door vage doelen voor 2035. De Raad waarschuwt dat dit botst met Europese natuurwetten. Het kabinet krijgt een nieuwe klap in de stikstofcrisis.

Concrete normen vervangen door luchtfietserij

De Raad van State publiceerde gisteren een vernietigend advies over Wiersma’s spoedwet [1][2]. Het wetsvoorstel wil de huidige stikstofnormen uit de Omgevingswet schrappen [3]. Nu staat er zwart-op-wit dat respectievelijk 40%, 50% en 74% van de stikstofgevoelige natuur in 2025, 2030 en 2035 onder de kritische depositiewaarde moet komen [4][5]. Wiersma wil dit vervangen door een vaag doel: de stikstofuitstoot moet in 2035 ‘aanzienlijk zijn verminderd’ ten opzichte van 2019 [6][7]. De Raad van State vraagt zich af wat ‘aanzienlijk’ precies betekent [8]. Voor boeren betekent dit dat ze niet weten waar ze aan toe zijn. Voor natuurorganisaties betekent het dat bescherming wegvalt. De hoogste bestuursrechters adviseren glashelder: stuur dit wetsvoorstel niet naar de Tweede Kamer [1][9].

Europese natuurwetten genegeerd

Het wetsvoorstel botst frontaal met Europese verplichtingen [10]. De Vogel- en Habitatrichtlijn eisen dat Nederland de natuur niet laat verslechteren [11]. De Raad van State waarschuwt dat Wiersma’s wet ‘onvoldoende waarborgen’ bevat voor natuurherstel [12]. Het verslechteringsverbod uit de Habitatrichtlijn vraagt preventieve maatregelen zodra risico’s zich aandienen [13]. Een open einddoel zonder tussentijdse verplichtingen verdraagt zich daar slecht mee, oordeelt de Raad [13]. Voor gewone Nederlanders betekent dit dat natuurgebieden zoals de Veluwe of Kinderdijk mogelijk verder achteruitgaan. Het kabinet schuift concrete verplichtingen weg naar 2035 en formuleert bewust vage doelen [14]. Eerder dit jaar won Greenpeace al een rechtszaak waarbij de staat een dwangsom van 10 miljoen euro moet betalen als het doel van 2030 niet wordt gehaald [15].

Nieuwe tegenslag voor kabinet

Dit negatieve advies vormt alweer een klap voor het kabinet in de stikstofcrisis [1]. Vorige week haalde de ministerraad Wiersma’s mestplan al van tafel [16]. Een aangenomen Tweede Kamermotie zorgde ervoor dat Wiersma geen eigen mestbeleid meer mag voeren [17]. De stikstofcrisis speelt de Nederlandse landbouw en bouw al jaren parten [1]. Vergunningverlening ligt grotendeels stil omdat er op kwetsbare natuur te veel stikstof neerkomt [18]. LTO Nederland was al kritisch over de wet omdat deze de agrarische sector te weinig duidelijkheid geeft [19]. Ook bouworganisatie Bouwend Nederland noemde de wet eerder ‘onverantwoord en juridisch risicovol’ [18]. Voor ondernemers betekent dit dat de vergunningcrisis voorlopig aanhoudt. Nieuwe woningen, stallen of bedrijfshallen blijven moeilijk te realiseren.

Bronnen

stikstofprobleem Omgevingswet