EU-buitenlandchef Borrell zet alles op scherp: breuk met Israël dreigt
Brussel, maandag, 18 november 2024.
In een verrassende wending stelt Josep Borrell, EU-buitenlandchef, voor om alle dialoog met Israël te staken. Dit drastische voorstel komt na een jaar van negeerde waarschuwingen over mensenrechtenschendingen in Gaza. Hoewel de steun van alle 27 EU-landen nodig is, zet Borrell in zijn laatste dagen als buitenlandchef de verhoudingen op scherp met dit historische voorstel. Pro-Israël landen zoals Hongarije en Nederland verzetten zich al tegen het plan.
Verdeelde reacties binnen de EU
Het voorstel van Josep Borrell om de politieke dialoog met Israël te staken, heeft geleid tot verdeeldheid binnen de Europese Unie. Duitsland, onder leiding van minister Annalena Baerbock, benadrukt het belang van het openhouden van dialoogkanalen: ‘Wij zijn altijd voorstander van het openhouden van kanalen voor dialoog, en dat geldt natuurlijk ook voor Israël.’[1] Andere landen, zoals Hongarije en Tsjechië, staan ook lijnrecht tegenover het voorstel, terwijl Spanje en Ierland juist pleiten voor een herziening van de EU-Israël Associatieovereenkomst vanwege schendingen van mensenrechten.[2]
Oorzaak en gevolg: de situatie in Gaza
De situatie in Gaza vormt de kern van Borrells voorstel. Sinds de aanval van Hamas op 7 oktober 2023, heeft het Israëlische leger met harde hand gereageerd, wat heeft geleid tot meer dan 43.000 doden in Gaza[3]. De Verenigde Naties en andere internationale organisaties hebben ernstige zorgen geuit over mensenrechtenschendingen en mogelijke oorlogsmisdaden, waarbij bijna driekwart van de gedode Palestijnen vrouwen of kinderen zijn[4]. Deze omstandigheden hebben Borrell ertoe aangezet om te pleiten voor een importverbod op producten uit illegale nederzettingen en de opschorting van de politieke dialoog met Israël[5].
De toekomst van EU-Israël betrekkingen
Met de aanstaande wisseling van de Europese Commissie op 1 december 2024, met Kaja Kallas die Borrell opvolgt, blijft het onduidelijk hoe de toekomst van de EU-Israël relaties eruit zal zien[6]. De behoefte aan unanimiteit onder de 27 lidstaten maakt de uitvoering van Borrells voorstel hoogst onzeker, maar het heeft wel de aandacht gevestigd op de dringende noodzaak van een coherent EU-beleid ten aanzien van mensenrechten en internationale wetgeving. Terwijl Borrells termijn ten einde loopt, blijft de vraag hangen: zal de EU zijn koers wijzigen of doorgaan met ‘business as usual’?[7]