Brussel zegt definitief nee tegen Nederlandse boeren en hun mestuitzondering
Den Haag, dinsdag, 23 december 2025.
Nederlandse boeren verliezen hun jarenlange voorkeursbehandeling in Europa. Minister Wiersma vroeg Brussel om opnieuw meer mest te mogen uitrijden dan andere EU-landen, maar kreeg een definitief nee. De uitzondering eindigt per 1 januari 2025, wat boeren dwingt hun mest tegen hoge kosten af te laten voeren. Dit raakt de hele agrarische sector in hun portemonnee.
Wiersma’s verzoek definitief van tafel
Na weken van spanning kreeg demissionair landbouwminister Femke Wiersma (BBB) vandaag het definitieve antwoord waar ze op hoopte noch op rekende [1]. Eurocommissaris Jessika Roswall wees haar verzoek om een nieuwe mestuitzondering af [1][2]. ‘Ik vind dit besluit van de Europese Commissie zeer teleurstellend’, schrijft Wiersma in een brief aan de Tweede Kamer [1][2]. Dit nieuws komt precies een week nadat de Kamer een noodrem trok bij haar mestplannen, waarmee het politieke drama rond de Nederlandse mestregels een nieuwe wending krijgt. Voor boeren betekent dit concreet dat ze vanaf 1 januari 2026 minder mest mogen uitrijden dan voorheen [3], wat hun bedrijfsvoering direct raakt.
Einde van twintig jaar voorkeursbehandeling
Nederland genoot jarenlang een uitzonderingspositie voor de hoeveelheid mest die boeren mochten uitrijden [6]. Die kwam onder druk te staan omdat sommige boeren met die extra ruimte sjoemelden en Nederland de natuur niet goed genoeg beschermt tegen stikstofverbindingen zoals ammoniak [6]. Eind 2022 kondigde Brussel al aan dat de uitzonderingspositie zou eindigen [3]. De uitzondering is de afgelopen jaren afgebouwd en eindigt na dit jaar helemaal [6]. Eurocommissaris Roswall vindt de waterkwaliteit in Nederland simpelweg te slecht om nog langer oogjes dicht te knijpen [3]. Voor veel veetelers betekent dit geldproblemen, omdat ze hun mest tegen hoge kosten moeten laten afvoeren [3].
BBB’s belangrijkste speerpunt mislukt
Het verkrijgen van een nieuwe derogatie was een van de belangrijkste speerpunten van de BBB [6]. Partijleider Caroline van der Plas had eerder gedreigd ‘met de vuist op tafel te gaan slaan’ in Brussel, maar ontdekte al snel dat ze daar niet serieus genomen wordt [6]. Nu blijkt dat ook minister Wiersma ‘met hangende pootjes naar huis wordt gestuurd’ [6]. De landbouworganisatie LTO hekelt ondertussen de ‘juridische onduidelijkheid’ voor boeren en tuinders [3]. De timing is pijnlijk: in 2027 moeten alle EU-lidstaten voldoen aan de Kaderrichtlijn Water [3], en volgens voormalig ASML-topman Peter Wennink kan dit een nieuwe stikstofcrisis veroorzaken omdat geen van de 745 Nederlandse waterpunten aan de richtlijn voldoet [3].