Waarom We Massaal Zieker Worden: Een Diagnose-Overload
Nederland, dinsdag, 15 april 2025.
De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving waarschuwt dat de explosieve stijging van medische diagnoses leidt tot onnodig lijden en belasting van de zorg. Door een focus op vroege opsporing creëren we meer patiënten dan nodig. Er is een dringende oproep gedaan voor preventie en een focus op maatschappelijke oorzaken om onnodig testen te verminderen. Zonder verandering staat straks bijna iedereen te boek als (bijna) ziek. Het rapport roept op tot actie tegen overdiagnostiek die door commerciële belangen wordt gevoed.
De Signaalrode Lijn van Diagnose-expansie
De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) luidt de noodklok over de groeiende diagnose-expansie in Nederland. De ‘explosie’ aan medische diagnoses zorgt ervoor dat steeds meer mensen als patiënt worden bestempeld, zelfs zonder klachten. Onderzoek wijst uit dat bijvoorbeeld meer dan een derde van de mannen boven de 60 met een diagnose van prostaatkanker sterft aan andere oorzaken [1][4]. Deze trend veroorzaakt dat zorgcapaciteit onnodig belast wordt, wat leidt tot langere wachttijden voor mensen met serieuze gezondheidsproblemen [3][6]. De RVS stelt dat commerciële belangen een groeiende invloed hebben, waardoor de focus verschuift naar vroege detectie in plaats van preventie.
Commerciële Belangen en Diagnostische Druk
Commerciële belangen, gedreven door de medische industrie en influencers, worden aangewezen als katalysatoren voor deze diagnose-expansie [2][5]. Nieuwe technologieën en bredere ziektedefinities dragen bij aan de toename van diagnoses, zoals zichtbaar bij de 1.4 miljoen Nederlanders met ‘pre-diabetes’ [2][6]. Dit leidt niet alleen tot hogere zorgkosten maar ook tot onnodige angst en stress bij patiënten die als ‘bijna ziek’ worden aangemerkt [7]. Een voorbeeld hiervan is de verlaging van cholesterolgrenzen, die meer mensen aanzet tot medicatiegebruik [1][5].
De Oproep voor Preventie en Verandering
Om de zorg toegankelijk te houden, pleit de RVS voor een verschuiving in focus: van vroege ziekteopsporing naar preventie en aanpak van maatschappelijke oorzaken van ziektes [4][6]. Dit zou betekenen dat beleid meer gericht moet zijn op leefstijlinterventies, zoals verbetering van voeding en leefomgeving. Volgens de RVS zouden we ons minder moeten richten op het actief zoeken naar ziekten bij individuen en meer op het voorkomen van ziekten in de samenleving als geheel [2][7]. ‘Als we zo doorgaan staat iedereen straks als ziek te boek,’ waarschuwt de RVS [1][3]. Het is een dringende oproep tot actie om de balans in de zorg te herstellen en de diagnose-expansie te begrenzen.