Negen van de tien Nederlanders trapt in online oplichting, ondanks dat ze denken het goed te herkennen
Nederland, donderdag, 27 november 2025.
Uit nieuw onderzoek blijkt een opvallende paradox: terwijl de helft van de Nederlanders denkt online fraude goed te kunnen herkennen, valt 90 procent er regelmatig in. Slechts 6 procent herkent alle vormen van online oplichting consistent. Verrassend genoeg zijn jongeren kwetsbaarder dan ouderen - zij klikken vaker op frauduleuze linkjes omdat ze hun technische vaardigheden overschatten. Deepfake video’s blijken bijzonder moeilijk te herkennen: de helft van de ondervraagden trapte erin. Met 2,4 miljoen Nederlandse slachtoffers per jaar wordt cybercriminaliteit steeds geraffineerder, waardoor zelfs ervaren internetgebruikers de mist ingaan bij nepwebshops en AI-gegenereerde berichten.
Jongeren vallen vaker in de val dan ze denken
Het onderzoek van Verian, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid onder achttienhonderd Nederlanders, toont een verontrustend beeld [1][2]. Jongeren tussen de 16 en 34 jaar klikken vaker op frauduleuze linkjes dan ouderen boven de 55 [3]. “Ze denken dat ze veel weten over technologie, maar hebben geen idee van de beveiliging achter de apps die ze gebruiken,” waarschuwt ethisch hacker Yusuf Onay [3]. De paradox zit hem in hun zelfoverschatting: jongeren brengen meer tijd door op platforms als Snapchat en TikTok, waar kwaadaardige advertenties met te mooie beloften normaal zijn geworden [3]. Dit maakt ze juist kwetsbaarder voor oplichters die inspelen op FOMO - de angst iets te missen [3].
Deepfakes en AI maken fraude herkennen steeds moeilijker
Minister Foort van Oosten van Justitie en Veiligheid benadrukt dat online fraude steeds moeilijker te herkennen wordt: “Het verschil tussen echt en nep is zo klein, en veel mensen overschatten hun eigen kunnen. Daarom kunnen we meer risico lopen dan we vaak denken” [4]. Een opvallend voorbeeld uit het onderzoek betreft deepfake video’s - AI-gemanipuleerde opnames waarin het lijkt alsof iemand iets heeft gezegd of gedaan wat niet waar is [4]. De helft van de deelnemers trapte in zo’n nepvideo [4]. Cybercriminaliteitsspecialist Yoanne Spoormans van de politie legt uit hoe oplichters te werk gaan: “Ze proberen je te overtuigen snel te handelen, bijvoorbeeld om een noodsituatie af te wenden of omdat een product bijna uitverkocht is. Door deze tijdsdruk kun je niet meer kritisch nadenken” [4]. Fraudeurs registreren websites die bijna identiek zijn aan bekende sites, maar dan met kleine spelfouten zoals “Micosoft.com” in plaats van “Microsoft.com” [3].
Overheid start campagne tegen ‘interneppen’
Met jaarlijks 2,4 miljoen Nederlandse slachtoffers van cybercrime heeft de Rijksoverheid de meerjarige campagne “Laat je niet interneppen” gelanceerd [5][6]. Het onderzoek toont dat Nederlanders vooral moeite hebben met het herkennen van gemanipuleerde webshops en AI-video’s [3]. Meer dan zeven op de tien Nederlanders verwacht dat nieuwe technologische ontwikkelingen zoals AI-video’s het nog moeilijker zullen maken om online fraude te herkennen [3]. De campagne adviseert een simpele regel: “Geef jezelf 3 tellen en bij twijfel: klik weg!” [5]. Voor wie toch slachtoffer wordt, zijn er hulplijnen beschikbaar: doe aangifte bij de politie (0900-8844), meld fraude bij de Fraudehelpdesk (0800-7867372) of schakel de DigiHulplijn in (0800-1508) [5]. De cijfers uit dit onderzoek zullen gebruikt worden om de voorlichtingscampagne verder te ontwikkelen [6].