Koolmees zet VVD tegenover GroenLinks-PvdA en D66 tegenover JA21 om formatie te doorbreken
Den Haag, vrijdag, 7 november 2025.
Verkenner Wouter Koolmees neemt vrijdag een cruciale stap door politieke tegenpolen bij elkaar te zetten. Hij wil weten of de verschillen tussen VVD en GroenLinks-PvdA werkelijk onoverbrugbaar zijn, zoals VVD-leider Yesilgöz beweert. Tegelijkertijd moet D66-leider Jetten aantonen of hij echt kan samenwerken met JA21, ondanks hun tegengestelde standpunten over klimaat en Europa. Deze gesprekken kunnen het lot van de formatie bepalen: óf een linkse coalitie met D66, VVD en GroenLinks-PvdA, óf een rechtse variant met D66, VVD, CDA en JA21. Koolmees heeft slechts tot dinsdag om zijn verslag in te leveren. Als beide opties stranden, komt een minderheidskabinet in beeld. De verkenner hoopt dat partijen ‘over hun schaduw heen springen’ om Nederland stabiel te besturen.
Verkenner test grenzen tussen vijandige partijen
Koolmees zet vandaag VVD-leider Dilan Yesilgöz aan tafel met GroenLinks-PvdA-leider Frans Klaver [1]. Tegelijkertijd gaat D66-voorman Rob Jetten praten met JA21-leider Joost Eerdmans [1]. De verkenner wil uitvinden of deze partijen echt zo ver uit elkaar staan als ze beweren [2]. Yesilgöz herhaalde deze week nog dat er ‘niet één onderwerp is waar we hetzelfde over denken’ met GroenLinks-PvdA [2]. Voor gewone Nederlanders betekent dit concrete gevolgen: als deze partijen niet kunnen samenwerken, krijgen we óf geen stabiele regering, óf een kabinet dat snel valt. De gesprekken van vandaag bepalen welke richting Nederland opgaat de komende vier jaar.
Twee coalitiemodellen liggen op tafel
Er zijn momenteel twee realistische opties voor een meerderheidscoalitie [1][2]. De eerste is een ‘linkse’ variant met D66, VVD en GroenLinks-PvdA, samen goed voor 86 zetels [3]. De tweede optie is een centrumrechts kabinet van D66, VVD, CDA en JA21 [1][2]. Maar die laatste combinatie heeft slechts 75 zetels - geen meerderheid dus [4]. Yesilgöz vindt dat geen probleem: ‘Stabiliteit is geen optelsom van zetels’, zei ze deze week [4]. Voor burgers maakt dit verschil enorm uit. Een linkse coalitie betekent meer geld voor klimaat en sociale zekerheid. Een rechtse coalitie focust op lagere belastingen en strenger asielbeleid.
Deadline dinsdag zet formatie onder druk
Koolmees heeft nog maar tot dinsdag 12 november om zijn verslag in te leveren [1][4]. Dan wordt de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd [4]. Als beide coalitiemodellen sneuvelen, komt een minderheidskabinet in beeld [2]. Zo’n regering heeft geen meerderheid en moet voor elke wet steun zoeken bij andere partijen. Dit maakt regeren lastig en onvoorspelbaar. Koolmees hoopt dat partijen ‘over hun schaduw heen springen’ om grote problemen zoals asiel en veiligheid aan te pakken [2]. De verkenner omschreef zijn taak eerder als ‘een beetje relatietherapie’ [5]. Na maanden campagne waarin partijen elkaar afkraakten, moeten ze nu ineens samenwerken. Voor Nederlandse kiezers betekent dit waarschijnlijk weken of maanden onzekerheid over wie het land gaat leiden.