EU gooit achterdeurtje open na nachtelijk klimaatgevecht van achttien uur

2025-11-05 buitenland

Brussel, woensdag, 5 november 2025.
Na een marathononderhandeling tot diep in de nacht hebben EU-landen een afgezwakt klimaatakkoord bereikt voor 2040. Het doel blijft 90% minder uitstoot, maar landen mogen nu 5% ‘inkopen’ in het buitenland - effectief slechts 85% echte reductie op Europees grondgebied. Critici noemen het ‘schaamteloze greenwashing’. De deal kwam er vlak voor de VN-klimaattop in Brazilië, nadat Polen, Italië en Tsjechië dreigden de plannen te blokkeren. Ook werd een CO2-heffing op benzine een jaar uitgesteld naar 2028.

Doorbreek komt er na achttien uur gesteggel

De doorbraak kwam er rond drie uur ‘s nachts op woensdag 5 november 2025, na wat betrokkenen omschreven als een ‘puinhoop’ van onderhandelingen [2]. Eurocommissaris Wopke Hoekstra grapte woensdagochtend: ‘Ik heb er van genoten, maar laten we dit niet te vaak meer doen’ [1]. De 27 EU-lidstaten moesten voor donderdag 6 november een klimaatdoel indienen bij de VN-klimaattop COP30 in Brazilië [6]. Zonder akkoord zou de EU met lege handen verschijnen - een gezichtsverlies dat niemand wilde riskeren [2]. Het oorspronkelijke voorstel van Hoekstra voor 90% CO2-reductie bleef overeind, maar kreeg meer ‘haken en ogen’ dan gepland [1]. Landen krijgen nu vanaf 2031 de mogelijkheid om maximaal 5% van hun uitstootvermindering ‘in te kopen’ via buitenlandse emissiecertificaten [3][6]. Dit betekent dat er in 2040 effectief 85% uitstootvermindering op Europees grondgebied overblijft [1].

Industrielanden verzetten zich tegen ambitieuze plannen

Polen, Slowakije en Hongarije stemden uiteindelijk tegen het 2040-doel, terwijl België en Bulgarije zich onthielden [1]. Tsjechië wees het doel ook af omdat het ‘onrealistisch en risicovol’ zou zijn voor een industrieel land [7]. Minister Petr Hladík waarschuwde dat zijn land nog geen ‘voldoende technologische opties’ ziet om zo’n ambitieus doel te halen zonder ‘fundamentele impact op belangrijke industriële sectoren zoals chemie of materiaalproductie’ [7]. Ook Italië en Oostenrijk toonden zich kritisch [5]. Italiaans energieminister Gilberto Pichetto Fratin eiste zelfs dat de EU het verbod op nieuwe diesel- en benzineauto’s in 2035 zou terugdraaien [5]. Het verzet van deze landen dwong de onderhandelaars tot concessies - waaronder het jaar uitstel van de CO2-heffing op motorbrandstoffen en verwarming van 2027 naar 2028 [2][6].

Milieugroepen spreken van ‘schaamteloze greenwashing’

Milieuorganisaties reageerden furieus op het afgezwakte akkoord. Maarten de Zeeuw van Greenpeace noemde het ‘schaamteloze greenwashing’ en vergeleek het met ‘je klasgenoot betalen om jouw huiswerk te doen’ [1]. Hilde Stroot van Oxfam Novib sprak van een ‘meer dan teleurstellend’ akkoord [1]. De kritiek richt zich vooral op het gebruik van buitenlandse CO2-kredieten, waarbij klimaatwetenschappers waarschuwen dat vaak onduidelijk is of deze tot de beloofde emissiereducties leiden [2]. Voor 2035 spreken EU-landen de intentie uit om broeikasgassen terug te brengen met 66,25% tot 72,5% [2]. Het Europees Parlement moet nog stemmen over het 2040-doel - naar verwachting volgende week donderdag [2]. Ondanks alle kritiek voorkomt de deal dat Europa zonder concrete toezeggingen naar de cruciale klimaattop in Brazilië moet, waar andere landen zoals China, Groot-Brittannië en Australië al nieuwe doelen hebben ingediend [8].

Bronnen

EU klimaatdoel emissiereductie