Nederland houdt grenscontroles vast ondanks magere resultaten
Den Haag, maandag, 10 november 2025.
Minister Van Weel verlengt de grenscontroles aan de Duitse en Belgische grens tot juni 2026. Van de 123.320 gecontroleerde personen kregen slechts 470 mensen toegang geweigerd - dat is 0,38 procent. De Rekenkamer oordeelde eerder dat de controles niet effectief zijn tegen migratie. Toch houdt het kabinet vast aan de maatregel vanwege ‘dreiging voor de openbare orde’, zonder dat duidelijk te maken.
Kritiek groeit terwijl controles weinig opleveren
De cijfers spreken boekdelen. Van december 2024 tot september 2025 controleerde de Koninklijke Marechaussee 123.320 mensen in 29.420 voertuigen aan de grenzen met België en Duitsland [1]. Slechts 470 vreemdelingen kregen toegang geweigerd - dat is 0.381 procent van alle gecontroleerde personen [1]. Ter vergelijking: bij reguliere controles worden meer mensen opgepakt dan bij deze speciale grenscontroles [1]. De Algemene Rekenkamer concludeerde in juni al dat de controles niet bijdragen aan het verlagen van de druk op de migratieketen [2]. Burgemeester Jeroen Diepemaat van grensgemeente Losser noemde de controles eerder ‘symboolpolitiek’ die vooral overlast veroorzaakt door sluipverkeer [2]. Ook zijn er 230 personen aangehouden voor criminaliteit zoals mensensmokkel en documentfraude [3], maar dit valt tegen vergeleken met normale controles.
Europese context en personeelstekorten
Nederland staat er niet alleen voor. Twaalf andere Schengenlanden voerden in 2024-2025 ook grenscontroles in [2]. Deze controles zijn eigenlijk tegen EU-afspraken, daarom moeten landen aantonen dat er sprake is van ‘een ernstige dreiging voor de openbare orde’ [4]. Van Weel wijst op het tekort aan asielopvangplekken als rechtvaardiging, maar licht de exacte dreiging niet toe [1][4]. Ondertussen kampt de Koninklijke Marechaussee met ongeveer 1050 openstaande vacatures [2]. Volgens de Rekenkamer staat de uitvoering van andere taken onder druk door deze grenscontroles, hoewel het ministerie stelt dat er geen significante impact is [2]. De controles worden uitgevoerd binnen bestaande capaciteit en budget [3].
Toekomst onzeker tot invoering Europees Migratiepact
Van Weel hoopt op een ‘preventief effect’ van de controles [4]. Hij denkt dat migranten er mogelijk voor kiezen naar andere landen te gaan door de Nederlandse grenscontroles [4]. Het aantal asielzoekers dat Nederland binnenkwam daalde inderdaad de afgelopen acht maanden [4], maar ook het aantal mensen dat zonder papieren de Europese buitengrens overstak daalde met 21 procent tot 112.375 personen [1][5]. Van Weel wil de controles aanhouden tot invoering van het Europees Migratiepact. ‘Uiteindelijk hopen we daarmee effectievere procedures aan de buitengrens te krijgen, waarmee de grenscontroles tot het verleden zouden moeten behoren’, aldus de minister [4]. Tot die tijd blijven reizigers, grenswerkers en transportbedrijven rekening houden met extra controles aan de Nederlandse grenzen.