Rechtsstaat Nederland: Hoge Score, Maar Waakzaamheid Geboden
Den Haag, donderdag, 10 juli 2025.
De Europese Commissie heeft Nederland beoordeeld en constateert een sterke rechtsstaat met enkele kritische kanttekeningen. Ondanks hoge tevredenheid bij burgers en bedrijven over de onafhankelijkheid van rechters, signaleert het rapport urgente verbeterpunten. Zo moet Nederland werken aan transparantere lobbypraktijken, lagere werkdruk in de rechtspraak en versterking van de rechtsstaatcultuur. Het rapport waarschuwt dat de rechtsstaat niet vanzelfsprekend is en constante aandacht vergt om democratische waarden te beschermen. Nederlandse instellingen scoren goed, maar moeten alert blijven op mogelijke toekomstige uitdagingen.
Hoge Waardering, Kritische Kanttekeningen
Nederland scoort hoog op het gebied van rechtsstaat, met 76 procent van de burgers en 75 procent van de bedrijven die rechters als onafhankelijk beschouwen [1]. De Europese Commissie erkent de positieve aspecten, maar waarschuwt tegelijkertijd voor potentiële risico’s. De onafhankelijkheid van rechters is momenteel vooral gebaseerd op Nederlandse cultuur en traditie, niet vastgelegd in de Grondwet, wat in tijden van politieke verdeeldheid problematisch kan zijn [1].
Aanbevelingen voor Verbetering
Het rapport beveelt Nederland concrete verbeteringen aan. Zo moet de werkdruk in de rechtspraak worden verlaagd en het personeelstekort worden aangepakt [2]. Bovendien zijn strengere transparantieregels voor lobbyisten noodzakelijk. D66-Europarlementariër Raquel García Hermida-van der Walle waarschuwt dat onduidelijke lobbypraktijken corruptie en vriendjespolitiek in de hand kunnen werken [1]. De Commissie adviseert ook de hervorming van publieke omroepen voort te zetten en een gestructureerde dialoog over de rechtsstaatcultuur te initiëren [2].
Bredere Europese Context
In de bredere Europese context is slechts 57 procent van de aanbevelingen uit 2024 volledig of gedeeltelijk uitgevoerd [1]. De Europese Commissie, onder leiding van Commissioner Michael McGrath, blijft waakzaam ten aanzien van de rechtsstaat in alle lidstaten [3]. Voor Nederland geldt: blijf alert en werk constant aan de versterking van democratische waarden en transparante bestuurlijke processen.