Brussel veegt Nederlandse boeren van tafel met mestafwijzing

2025-12-23 binnenland

Nederland, woensdag, 24 december 2025.
De EU heeft Nederland definitief de deur gewezen voor een nieuwe mestuitzondering. Na 20 jaar mogen Nederlandse boeren vanaf 2026 niet meer 250 kilogram stikstof per hectare uitrijden, maar maximaal 170 kilogram zoals de rest van Europa. Minister Wiersma kreeg bot bij eurocommissaris Roswall. LTO Nederland reageert geschokt en spreekt van ‘complete onduidelijkheid’. Boeren blijven zitten met enorme mestoverschotten terwijl afvoeren onbetaalbaar wordt. Vooral kleine gezinsbedrijven vrezen faillissement. Ierland kreeg wel een nieuwe uitzondering. De timing kort voor kerst maakt de klap extra hard voor duizenden Nederlandse agrarische ondernemers die nu hun bedrijfsvoering drastisch moeten aanpassen.

Eurocommissaris dicht definitief de deur

Eurocommissaris Jessika Roswall deelde maandag 23 december in een brief aan minister Femke Wiersma (BBB) mee dat Nederland zijn derogatie verliest [1][5]. De timing kon bijna niet slechter: vlak voor kerst krijgen duizenden boeren te horen dat hun bedrijfsvoering vanaf 2026 op de schop moet. Boeren die nu nog 250 kilogram stikstof uit dierlijke mest per hectare mogen uitrijden, moeten vanaf volgend jaar terug naar het Europese maximum van 170 kilogram [5]. Dat betekent een reductie van 32 procent. Wiersma noemde het besluit ‘zeer teleurstellend’ [5]. De minister beraadt zich nu op vervolgstappen en belooft snel na het kerstreces met een reactie te komen [5].

Ierland wel, Nederland niet

Het zout in de wonde: Ierland kreeg vorige maand juist wel een nieuwe derogatie [1]. LTO Nederland wijst hier bitter op en kondigt aan de voorwaarden voor Ierland ‘nauwgezet te analyseren zodra die openbaar worden’ [1]. Volgens de landbouworganisatie voldeden verreweg de meeste Nederlandse bedrijven die gebruikmaakten van de derogatie aan de waterkwaliteitsnormen [1]. Toch speelden juist de waterkwaliteit en het mestbeleid in Nederland een rol bij Brussel’s beslissing [5]. Nederland bevindt zich al jaren in de Europese achterhoede wat betreft waterkwaliteit [5]. Ook het feit dat sommige boeren sjoemelden met de extra ruimte werkte niet in Nederland’s voordeel [5].

Mestoverschot wordt onbetaalbare hoofdpijn

De gevolgen raken vooral melkveehouders hard, omdat zij het meest gebruikmaken van de extra mestruimte [5]. LTO spreekt van ‘complete onduidelijkheid’ voor boeren die alweer niet weten waar ze aan toe zijn [1]. Het mestoverschot zal aanzienlijk toenemen [5], terwijl wegvoeren door hoge transport- en verwerkingskosten onbetaalbaar is geworden [3]. Kleine gezinsbedrijven worden het hardst getroffen [3]. De mogelijke scenario’s zijn somber: faillissementen, koeien naar de slacht, of illegale mestuitrijding met hoge boetes als risico [3]. Een boer uit de regio meldde vorige week al dat 65 collega’s zijn gestopt - ‘en geen kleintjes bij ons’ [2]. Het probleem verschilt per regio: sommige delen van Nederland hebben een groot mestoverschot, andere niet [5].

Bronnen

mestuitzondering LTO Nederland