Jongeren krijgen steeds vaker hiv terwijl we betere preventiemiddelen hebben dan ooit
Nederland, donderdag, 20 november 2025.
Na vijftien jaar van dalende cijfers krijgen weer meer mensen hiv in Nederland. Vorig jaar werden 444 nieuwe diagnoses gesteld, vooral onder mensen geboren in de jaren 80 en 90. Het meest opmerkelijke: dit gebeurt terwijl we beschikken over effectieve preventiemiddelen zoals PrEP en condooms. Experts wijzen naar verminderd condoomgebruik onder jongeren en beperkte toegang tot de hiv-preventiepil. Naar schatting lopen nu 26.000 Nederlanders rond met het virus, waarvan 1.610 mensen niet eens weten dat ze besmet zijn. De Stichting HIV Monitoring voorspelt dat de stijging doorzet, wat zorgen baart over de volksgezondheid en hogere zorgkosten.
Vooral jongere mannen lopen risico
Ruim 40% van de nieuwe hiv-diagnoses komt voor bij mannen die seks hebben met mannen, met een duidelijke toename vooral bij jongere generaties [1]. De nieuwe hiv-gevallen onder deze groep worden vooral vastgesteld bij mensen die in de jaren 80 en 90 zijn geboren [3]. Het aantal nieuwe diagnoses daalt juist bij oudere mannen die seks hebben met mannen [3]. Marc van der Valk, bestuurder van de Stichting HIV Monitoring en infectioloog aan Amsterdam UMC, is verbaasd: “In een tijd waarin we middelen zoals PrEP en condooms hebben om een hiv-infectie te voorkomen, stagneren onze diagnose-cijfers en zien we ook een stijging in het aantal geschatte infecties” [1]. Lyle Muns van Soa Aids Nederland legt uit waarom: “Oudere homomannen hebben vrienden zien overlijden tijdens de aidsepidemie. Dat angstbeeld is er minder bij generaties die dit niet bewust hebben meegemaakt” [1].
PrEP te moeilijk toegankelijk
Bijna 20% van de mannen die seks hebben met mannen en trans personen met een hiv-diagnose geeft aan PrEP te hebben gebruikt, maar sommigen konden er niet aan komen of stonden op een wachtlijst [1]. Van der Valk noemt dit een belangrijk probleem: “Er zijn mensen die PrEP niet kennen, het niet willen gebruiken of er geen toegang toe hebben, bijvoorbeeld omdat de huisarts het niet wil voorschrijven of de soa-poli wachtlijsten heeft” [4]. Mark Vermeulen, directeur van Soa Aids Nederland, waarschuwt: “Als we nu niet investeren in preventie, zoals het toegankelijker maken van de hiv-preventiepil PrEP, zal het aantal diagnoses waarschijnlijk blijven stijgen. Dit betekent meer mensen met hiv en hogere zorgkosten voor de maatschappij” [2]. De situatie wordt extra zorgelijk omdat eind 2024 naar schatting 1.610 mensen in Nederland zonder het te weten met hiv rondliepen, een stijging van 65 mensen ten opzichte van een jaar eerder [3][4].
Prognose: verdere stijging verwacht
Volgens het rekenmodel van het European Center for Disease Prevention and Control steeg het geschatte aantal mensen met hiv in Nederland van 24.230 in 2020 naar 25.890 in 2024 [2]. De Stichting HIV Monitoring vreest dat het aantal hiv-besmettingen in de komende jaren gaat stijgen en noemt dat een “zorgelijke ontwikkeling” [3]. Van der Valk legt uit waarom dit problematisch is: “Mensen die niet weten dat ze met hiv leven en dus geen behandeling krijgen, kunnen het virus onbedoeld overdragen. Ook kunnen mensen jaren zonder klachten blijven” [2]. Deze onzichtbare verspreiding maakt de voorspelling van stijgende cijfers extra zorgwekkend. Het virus dat ooit een doodvonnis betekende, is nu een chronische aandoening geworden [GPT]. Maar zoals Muns het stelt: “Hiv is nu geen doodvonnis meer, maar het is wel een vervelend virus waar je niet meer vanaf komt” [1].