Sinds 2003 kunnen ouders hun kinderen veel effectiever onterven dan vroeger
Nijmegen, woensdag, 24 december 2025.
Hoogleraar erfrecht Bernard Schols waarschuwt dat onterving sinds het nieuwe erfrecht van 2003 veel ingrijpender gevolgen heeft. Waar onterfde kinderen vroeger vaak toch hun erfenis kregen via de legitieme portie, kunnen ouders nu door juridische trucs hun kinderen ‘een heel eind buitenspel zetten’. Het onterfde kind houdt alleen een vordering over die vaak moeilijk te verzilveren is.
Juridische trucs maken onterving effectiever
Ouders kunnen tegenwoordig allerlei juridische trucs gebruiken om hun kinderen te benadelen [1]. Legaten kunnen de legitieme portie verminderen - een ouder kan een onterfd kind tegelijk een legaat nalaten dat exact de claimwaarde heeft, waardoor alleen verkoop van dat legaat geld oplevert [1]. Ook voorwaarden zoals ‘alleen geld bij afstuderen’ en het instellen van bewind kunnen rechten uitschakelen [1]. Een andere truc: kort voor overlijden huwelijkse voorwaarden omzetten zodat de erfmassa anders verdeeld wordt [1]. Dit verkleint de potentiële claim van een onterfd kind aanzienlijk [1].
Onterfde kinderen hebben beperkte rechten
Een onterfd kind kan aanspraak maken op de legitieme portie - de helft van het erfdeel waarop het anders recht had [1]. Maar dit blijft meestal een vordering die pas opeisbaar wordt en lang kan moeten wachten [1]. De vordering moet binnen vijf jaar worden ingesteld en is in principe zes maanden na overlijden opeisbaar [1]. Als de partner nog leeft kan uitkering echter pas na diens overlijden plaatshebben, met risico op verspilling van vermogen door die partner [1]. Schols adviseert onterfde kinderen direct een gespecialiseerde advocaat te nemen [1].
Emotionele schade centraal
De redenen voor onterving lopen uiteen: ruzies, verslaving, onverwerkt scheidingsleed, financiële ongelijkheid tussen kinderen of onaanvaardbaar gedrag van partners [1]. Voor Schols draait het effect van onterving echter niet alleen om geld, maar vooral om emotionele schade [1]. De boodschap aan het kind is vaak dat hij of zij ongewild is [1]. Zijn eenvoudige raad: investeer in goede onderlinge verhoudingen en wees open over wensen, zodat zulke besluiten niet onverwacht een familieleven verwoesten [1]. Dit geldt voor families in heel Nederland - van Nijmegen waar Schols werkt tot Amsterdam en alle andere steden waar erfeniskwesties families verscheuren [GPT].