Zorgmedewerkers krijgen te weinig mogelijkheden om in te grijpen bij verwarde personen.
Nederland, vrijdag, 12 december 2025.
Drie inspecties concluderen dat het huidige systeem faalt bij mensen met verward gedrag. Zorgverleners voelen zich machteloos, naasten raken wanhopig en organisaties zijn lamgeslagen. Het onderzoek analyseerde twaalf dodelijke incidenten, waaronder de moord op het elfjarige meisje Sohani uit Nieuwegein. De inspecties pleiten voor meer ‘bemoeizorg’ en behandelplekken om gevaarlijke situaties te voorkomen.
Dodelijk incident in Nieuwegein zet landelijke problemen bloot
De steekpartij in Nieuwegein op 1 februari 2025 waarbij het elfjarige meisje Sohani om het leven kwam, toont aan hoe het systeem structureel faalt [1][2]. De verdachte vertoonde al langere tijd verward gedrag en ondervond vermoedelijk een psychose [3]. Buurtbewoners hadden voorafgaand aan de steekpartij meerdere keren de politie gewaarschuwd voor de dader [2]. Dit incident was de aanleiding voor onderzoek door drie inspecties: de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), de Inspectie Justitie en Veiligheid (IJV) en het Toezicht Sociaal Domein (TSD) [1][4]. De inspecties analyseerden twaalf dodelijke incidenten, waaronder de moorden door Michael P. (Anne Faber), Donny M. (Gino), de aanslag in Utrecht in 2019 en de schietpartij in het Erasmus MC in 2023 [2][5]. Een apart onderzoek naar de zaak in Nieuwegein wordt verwacht in het voorjaar van 2026 [1][2].
Politie krijgt jaarlijks bijna 150.000 meldingen van verwarde personen
De omvang van het probleem wordt duidelijk uit de cijfers: de politie ontving vorig jaar 149.827 meldingen van overlast door verwarde personen [5]. In Amsterdam alleen al ontvangt het Centraal Meldpunt Zorg- en Woonoverlast ongeveer 1.100 meldingen per maand, waarvan 40 procent over agressie, mentale onrust of overlast gaat [5]. Twee derde van deze meldingen betreft personen die al bekend zijn bij hulp- en zorginstanties [5]. De inspecties signaleren een toename van verwarde mensen met ernstigere klachten, mede door gebrek aan ruimte in de jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg [2]. Programmadirecteur Fleur Tack van TSD vat de situatie samen: ‘Mensen met verward of onbegrepen gedrag krijgen niet de zorg en ondersteuning die zij nodig hebben. Naasten raken wanhopig. Buurtbewoners ervaren overlast. Professionals voelen zich machteloos. Organisaties zijn lamgeslagen doordat ze zich steeds in bochten moeten wringen’ [1][3][5].
Meer bemoeizorg en behandelplekken nodig om tragedies te voorkomen
De inspecties pleiten voor meer mogelijkheden tot ‘bemoeizorg’ voor mensen die hulp mijden terwijl ze een gevaar voor zichzelf of hun omgeving vormen [1]. De huidige wet- en regelgeving is te ingewikkeld, waardoor hulpverleners mensen niet goed kunnen helpen als de veiligheid in het geding is [4]. De landelijke overheid moet wettelijke mogelijkheden creëren voor bemoeizorg en meer woon- en behandelplekken realiseren [4]. Ook moeten bewezen samenwerkingsvormen zoals de Levensloopaanpak vast gefinancierd worden [4]. De inspecties roepen de minister van BZK op om als regievoerder te zorgen voor betere randvoorwaarden [4]. Zonder deze maatregelen blijven professionals machteloos staan terwijl het risico op nieuwe dodelijke incidenten groot blijft [1][6].