Morgen viert Nederland 80 jaar democratie met koning en kroonprinses in historische kerk
Den Haag, woensdag, 19 november 2025.
Op 20 november 2025 herdenken de Staten-Generaal precies tachtig jaar parlementaire vrijheid na de Tweede Wereldoorlog. Koning Willem-Alexander en prinses Amalia zijn aanwezig bij deze Bijzondere Verenigde Vergadering in de Grote Kerk Den Haag. De bijeenkomst markeert het herstel van de Nederlandse democratie en benadrukt het doorgeven van vrijheidswaarden aan volgende generaties. In 1945 sprak koningin Wilhelmina de eerste naoorlogse troonrede uit voor een tijdelijk parlement. Voor kroonprinses Amalia wordt dit een belangrijke leerschool in staatsrecht. De herdenking sluit het herdenkingsjaar ‘Tachtig jaar vrijheid’ af en was oorspronkelijk gepland voor 2020 maar uitgesteld vanwege corona. De voorzitter van de Eerste Kamer leidt deze gezamenlijke vergadering, zoals gebruikelijk bij bijzondere gelegenheden. De bijeenkomst is live te volgen via NPO1 vanaf 10:15 uur.
Amalia’s politieke leerschool in historische setting
Voor prinses Amalia wordt deze herdenking een bijzondere kennismaking met de staatsrechtelijke praktijk [3]. De kroonprinses krijgt zo een directe les in de waarden van vrijheid en rechtsstatelijkheid die zij later als koningin moet uitdragen [1]. Verenigde Vergaderingen komen alleen voor in speciale gevallen - zoals troonswisselingen of het verlenen van toestemming voor koninklijke huwelijken [3]. Sinds haar achttiende verjaardag miste Amalia geen enkele Prinsjesdag, ook een Verenigde Vergadering [3]. Deze herdenking past perfect in haar voorbereiding op het koningschap. Het thema draait namelijk helemaal om het doorgeven van democratische waarden aan volgende generaties [3].
Emotionele terugblik op donkere oorlogsjaren
Op 20 november 1945 sprak koningin Wilhelmina de eerste naoorlogse troonrede uit in de Ridderzaal voor een tijdelijk parlement [1]. Tijdens de oorlog was het parlement buiten werking gesteld [1]. Het duurde tot mei 1946 voordat er weer Kamerverkiezingen werden gehouden [1]. De bijeenkomst kijkt terug op het einde van de oorlog en de betekenis van vrijheid in tijden van conflict en polarisatie [1]. Die woorden klinken in 2025 extra actueel. De herdenking sluit het jaar ‘Tachtig jaar vrijheid’ af, dat in 2024 en 2025 in verschillende vormen werd gevierd door leden van het Koninklijk Huis [1]. De oorspronkelijke planning voor 2020, na 75 jaar vrijheid, ging niet door vanwege de coronacrisis [1].
Live meekijken met de geschiedenis
De Voorzitter van de Eerste Kamer leidt deze gezamenlijke bijeenkomst, zoals altijd bij Verenigde Vergaderingen [1]. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor Prinsjesdag of bij plechtigheden rond het Koninklijk Huis [1]. Nederlanders kunnen vanaf 10.15 uur live meekijken via NPO1 [1]. Via Debat Direct is de herdenking vanaf 10.30 uur te volgen, en achteraf terug te kijken [1]. De troonrede uit 1945 is online beschikbaar voor wie de historische woorden van koningin Wilhelmina wil herlezen [1]. Een mooie gelegenheid om te beseffen hoe kwetsbaar onze democratie eigenlijk is.