Nieuwe kankertherapieën zorgen ervoor dat 4% meer patiënten met uitzaaiingen drie jaar overleven
Utrecht, dinsdag, 11 november 2025.
Het percentage patiënten met uitgezaaide kanker dat drie jaar na diagnose nog leeft steeg van 17% naar 21%. Deze vooruitgang komt door doelgerichte therapie en immunotherapie, maar geldt slechts voor een kleine groep. De helft van alle patiënten overlijdt nog steeds binnen zeven maanden na de diagnose van uitgezaaide kanker. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van het Integraal Kankercentrum Nederland dat gisteren werd gepresenteerd. De verbetering is het grootst bij melanoom, nier-, prostaat- en longkanker. Ondanks deze positieve ontwikkeling krijgt een kwart van alle kankerpatiënten in hun laatste levensmaand nog steeds behandelingen die meer nadelen dan voordelen hebben.
Kleine groep profiteert van nieuwe behandelingen
In Nederland krijgen dagelijks zo’n 60 mensen te horen dat hun kanker is uitgezaaid [7]. Dat zijn jaarlijks 22.000 patiënten - één op de vijf nieuwe kankerpatiënten [1][2]. De nieuwe cijfers van het IKNL laten een voorzichtig optimisme zien. “Dankzij immunotherapie en doelgerichte therapie leeft een deel van de patiënten soms jaren langer,” zegt Natasja Raijmakers, hoofdonderzoeker palliatieve zorg bij IKNL [2]. Maar ze waarschuwt direct: “Het succes geldt lang niet voor iedereen: de mediane levensverwachting bij uitgezaaide kanker is helaas nog steeds beperkt, zeven maanden” [2]. De overlevingskansen verschillen enorm per kankersoort. Patiënten met prostaatkanker en borstkanker overleven het langst [1][3]. Alvleesklierkanker heeft de hoogste kans op uitzaaiingen bij diagnose - meer dan 50% van de patiënten [2].
Kwaliteit van leven verslechtert maanden voor overlijden
Het nieuws over uitgezaaide kanker is “een ingrijpende en beangstigende boodschap” die voor velen synoniem is met doodgaan [7]. De realiteit blijkt genuanceerder. Patiënten ervaren gemiddeld negen maanden voor hun overlijden al een achteruitgang in levenskwaliteit [1]. In het laatste levensjaar nemen symptomen toe en gaat het emotioneel functioneren achteruit - niet alleen bij patiënten maar ook bij hun naasten [4]. De grootste veranderingen vinden plaats in de laatste drie maanden [4]. “We zien dat de meeste mensen met uitgezaaide kanker kiezen voor kwaliteit van leven, niet voor eindeloos doorbehandelen,” zegt Anke Vervoord, directeur van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties [1]. Gesprekken over wat nog wel en niet bijdraagt aan iemands leven worden daarom steeds belangrijker.
Kwart krijgt onnodige behandelingen in laatste maand
Een kwart van alle overleden kankerpatiënten ontving in 2023 potentieel niet-passende zorg in hun laatste levensmaand [2][7]. Dit gebeurde het vaakst bij longkanker (29%), maagkanker en borstkanker (beide 25%) [3]. Mannen kregen vaker onnodige behandelingen dan vrouwen [2]. Niet-passende zorg betekent dat nadelen zwaarder wegen dan voordelen - denk aan ziekenhuisopnames of chemotherapie in de laatste dertig levensdagen [7]. “Gesprekken over palliatieve zorg kunnen soms lastig zijn, maar ze zijn essentieel,” benadrukt An Reyners, internist-oncoloog en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie [4]. Proactieve zorgplanning vanaf de diagnose kan helpen. Dan weten patiënten, naasten en zorgverleners wat belangrijk is - op het juiste moment [4].