IJshaar: een wintersprookje in onze bossen
Nederland, vrijdag, 17 januari 2025.
IJshaar, ook wel ‘de baard van Koning Winter’, is een winterfenomeen waarbij fijne ijshaartjes uit takken lijken te groeien. Vooral te vinden in beukenbossen tijdens lichte vorst.
Mysterieus natuurverschijnsel
Het zeldzame natuurverschijnsel ijshaar is momenteel te bewonderen in Nederlandse bossen [1][2]. Dit fenomeen, dat eruitziet als een witte, wollige ijsstructuur op dode takken, ontstaat alleen onder specifieke omstandigheden: lichte vorst en hoge luchtvochtigheid [3]. Het mysterie achter de vorming is inmiddels ontrafeld - een schimmel in het dode hout speelt de hoofdrol bij dit natuurlijke kunstwerk [1].
Waar en wanneer te zien
Sinds 14 januari 2025 wordt het ijshaar op verschillende locaties waargenomen [2][4]. De beste kans om dit wintersprookje te spotten heb je in beukenbossen, waar het verschijnsel het meest voorkomt [1][4]. Natuurfotograaf Reint Harkink legde in de nacht van 10 op 11 januari de groei van ijshaar vast in een bijzondere timelapse [3]. Wees er wel vroeg bij - zodra de zon erop schijnt, verdwijnt het ijshaar als sneeuw voor de zon [3].
Hoe ontstaat het
Bij de stofwisseling van schimmels in dood hout komt water vrij dat door kleine openingen naar buiten wordt geperst [2]. Door de vrieskou buiten bevriest dit water direct tot ragfijne ijsdraden [1]. Dit proces zorgt voor de karakteristieke snor- of baardachtige structuur, wat paddenstoelenkenner Aldert Gutter inspireerde tot de bijnaam ‘de baard van Koning Winter’ [1].