China bouwt eerste EUV-chipfabriek prototype met gestolen ASML-kennis
Beijing, donderdag, 18 december 2025.
Chinese wetenschappers voltooiden begin 2025 een werkend prototype van een EUV-machine in Shenzhen, gebouwd door voormalige ASML-ingenieurs. De machine vult een hele fabriekshal en genereert het benodigde ultraviolette licht, maar produceert nog geen werkende chips. China streeft ernaar in 2028 functionele AI-chips te maken, hoewel experts 2030 realistischer achten. Het project maakt gebruik van oude ASML-onderdelen van de tweedehands markt en markeert een doorbraak die jaren eerder komt dan analisten verwachtten.
Huawei leidt geheim overheidsprogramma voor chipzelfstandigheid
Het EUV-prototype is onderdeel van een zesjarig geheim regeringsprogramma om complete onafhankelijkheid in semiconductorproductie te bereiken [1]. Huawei speelt een coördinerende rol in dit initiatief dat geleid wordt door Xi Jinping-vertrouweling Ding Xuexiang [1]. Chinese bedrijven hebben sinds 2019 agressief halfgeleiderexperts gerekruteerd met bonussen van 3 tot 5 miljoen yuan - omgerekend 420000 tot 700000 dollar [1]. Huawei-recruiters benaderden sinds 2020 actieve ASML-medewerkers van Chinese nationaliteit [1]. “Het doel is dat China uiteindelijk geavanceerde chips kan maken op machines die volledig in China gemaakt zijn”, aldus een bron tegen Reuters [1]. “China wil de Verenigde Staten voor 100 procent uit hun toeleveringsketens schoppen.”
Reverse engineering met tweedehands onderdelen brengt doorbraak
Chinese bedrijven slaagden erin ASML’s EUV-lithografiescanners te reverse-engineeren door gebruik te maken van tweedehands onderdelen [3]. Nog in oktober 2025 werd oudere ASML-lithografieapparatuur verkocht op veilingen in China [1]. De nieuwe EUV-machine gebruikt laser-induced discharge plasma (LDP) technologie, een potentieel disruptieve benadering voor het genereren van EUV-licht [3]. Deze methode biedt verschillende technische voordelen ten opzichte van ASML’s laser-produced plasma (LPP) techniek, waaronder een vereenvoudigde architectuur en mogelijk lagere productiekosten [3]. ASML won in 2019 een rechtszaak van 845 miljoen dollar tegen een voormalige Chinese ingenieur wegens het stelen van bedrijfsgeheimen [1], maar kon niet voorkomen dat kennis uitlekte.
Gevolgen voor Nederlandse economie en wereldwijde chipmarkt
Deze ontwikkeling bedreigt ASML’s monopoliepositie in de EUV-markt veel eerder dan verwacht [1][3]. ASML-CEO Christophe Fouquet beweerde in april 2025 nog dat China “vele, vele jaren” nodig zou hebben om dergelijke technologie te ontwikkelen [1]. Het Nederlandse bedrijf heeft sinds 2018 geen enkel EUV-systeem mogen verkopen aan Chinese klanten door Amerikaanse druk [1]. Voor Nederlandse werknemers in de chipsector betekent dit verhoogde concurrentie en mogelijk baanverlies op termijn. Consumenten wereldwijd kunnen profiteren van lagere prijzen voor smartphones en AI-apparaten als China succesvol wordt in massaproductie. De machine moet nog aantonen dat hij werkende chips kan produceren met voldoende resolutie en doorvoersnelheid [3]. Experts waarschuwen dat 2030 een realistischere datum is dan China’s officiële 2028-doelstelling [1].