Nederland wacht drie weken langer op eerste vorstdag dan normaal
Eelde, zondag, 16 november 2025.
Zondagavond daalde de temperatuur in Eelde voor het eerst dit najaar onder nul tot -0,1 graden. Dit gebeurde drie weken later dan gebruikelijk - normaal vriest het al op 23 oktober.
Eelde registreert eerste vorst van het seizoen
Om 18:40 uur zondagavond daalde de temperatuur op weerstation Eelde tot -0,1 graden [1][2]. Later zakte het kwik zelfs naar -0,5 graden [1]. De vorst duurde niet lang - binnen een uur steeg de temperatuur weer boven nul door overtrekkende bewolking [1]. Voor tuiniers betekent dit dat gevoelige planten zoals dahlia’s en geraniums nu echt bescherming nodig hebben. De boerenkool daarentegen kan er wel tegen - sterker nog, na de eerste vorst wordt deze koolsoort juist zoeter van smaak [2].
Drie weken vertraging past bij warm najaar
Deze eerste vorstdag valt zo’n drie weken later dan gebruikelijk [1][2]. Normaal gesproken meet Nederland de eerste lokale vorst al op 23 oktober [1][2]. Voor vergelijking: vorig jaar was het op 15 oktober al -0,8 graden in Eelde [1][2]. In 2023 moesten we wachten tot 12 november, toen vroor het in het Limburgse Ell [1][2]. Het record van de laatste eerste vorstdag komt uit 2000 - toen duurde het tot 16 december voordat het in Gilze-Rijen vroor [1][2]. Automobilisten hoeven voorlopig nog geen rekening te houden met gladheid op de wegen, want grondvorst was er al eerder: op 24 augustus noteerden Volkel en Eindhoven al temperaturen onder nul dicht bij de grond [2].
Klimaatverandering zichtbaar in vorstpatroon
De late eerste vorstdag past bij het patroon van warmere herfstten [GPT]. Nederland beleeft zijn zevende opeenvolgende zachte winter, waarbij de gemiddelde wintertemperatuur gestegen is van 2,6 graden in de 20e eeuw naar 3,9 graden nu [3]. Het aantal ijsdagen is in 70 jaar tijd gehalveerd: van gemiddeld 13 naar 6 per winter [3]. Voor energie-eigenaren betekent dit lagere stookkosten, maar tuincentra merken dat klanten steeds vaker worden verrast door plotselinge vorst na lange zachte periodes. De kans op een echte Elfstedentocht wordt daarmee steeds kleiner - de laatste koudegolf dateert al van januari 2012 [3].