175 gewone nederlanders bewijzen dat klimaatactivisten en ontkenners wél kunnen samenwerken
Den Haag, maandag, 1 december 2025.
Klimaatactivisten en klimaatontkenners aan dezelfde tafel - klinkt onmogelijk? Het Nationaal Burgerberaad Klimaat toont het tegendeel. 175 gelote burgers werkten zeven weekenden samen aan klimaatadvies dat de CO2-uitstoot met 4 tot 12 procent kan verlagen. Van boeren tot stedelingen, van groen tot sceptisch - iedereen luisterde echt naar elkaar. Het resultaat: 23 concrete aanbevelingen waar bijna iedereen het over eens was. Denk aan het recht op reparatie van spullen en btw-vrije internationale treinreizen. Premier Schoof ziet ‘veel actiepunten’ maar heeft weinig tijd meer. Het burgerberaad geeft de politiek niet alleen klimaatadvies, maar ook een masterclass in samenwerken.
Concrete maatregelen met breed draagvlak
Het burgerberaad leverde 23 aanbevelingen op waar een meerderheid van de deelnemers het mee eens was [4]. Toppers uit het pakket: 93 procent steunde de stelling dat duurzaam ondernemen in de landbouw moet lonen [2]. De groep wil een emissiehandelssysteem voor boeren naar Deens voorbeeld, zodat verduurzaming loont [2]. Bijna unaniem steun was er ook voor het vastleggen van het recht op reparatie van spullen en het tegengaan van voedselverspilling [2]. Restaurants moeten doggybags geven, winkels eten op tijd afprijzen of doneren [2]. Voor duurzamer reizen wil het beraad treinen aantrekkelijker maken door btw af te schaffen op internationale treinkaartjes [3]. Thuiswerken en fietsen krijgen ook een duwtje in de rug [3].
Politiek krijgt lesje samenwerking
Voorzitter Nienke Meijer noemt het proces ‘magisch’ [2]. Het beraad was samengesteld als afspiegeling van de samenleving en ging letterlijk van klimaatactivisten tot ontkenners [2]. Mensen die het klimaat ontkennen maakten zich wel zorgen over milieuvervuiling of armoede - onderwerpen die ook in klimaatbeleid een rol spelen [2]. De groep luisterde naar tientallen deskundigen en bezocht bedrijven [2]. Het resultaat: een rapport waar de politiek niet alleen inhoudelijk advies uit kan halen, maar ook een boodschap: ‘Werk eens met elkaar, in plaats van continu tegen elkaar’ [2]. Premier Schoof herkent de wens van het kabinet voor ‘haalbaar en betaalbaar’ klimaatbeleid in de aanbevelingen, maar hoort ook de oproep om ‘groot te denken’ [1]. Klimaatminister Sophie Hermans gaat het advies bestuderen, maar een echte reactie is straks aan een nieuw kabinet [1].
Weinig tijd voor uitvoering
De aanbevelingen moeten worden meegenomen in toekomstig klimaatbeleid, maar daar heeft het huidige kabinet ‘niet veel tijd meer voor’, erkent premier Schoof [1]. Het demissionaire karakter van het kabinet beperkt de mogelijkheden om nog grote stappen te zetten. Een VVD-minister merkte op dat de cijfers van CE Delft ‘zeker effect hebben’, maar dat bij beleid ook ‘een hele reeks andere factoren’ meewegen [3]. Het burgerberaad toont dat samenwerking mogelijk is, zelfs tussen mensen met totaal verschillende opvattingen over het klimaat. Of de politiek deze les overneemt, zal de tijd leren.