PVV produceert de helft van alle AI-nepbeelden in Nederlandse verkiezingscampagne
Nederland, dinsdag, 28 oktober 2025.
Kunstmatige intelligentie heeft zijn intrede gedaan in de Nederlandse politiek. Van de 231 AI-gegenereerde berichten tijdens deze verkiezingscampagne komt maar liefst de helft van de PVV. Twee PVV-Kamerleden maakten zelfs lasterlijke AI-afbeeldingen van Frans Timmermans, waarbij hij geboeid wordt afgevoerd door politie. GroenLinks-PvdA doet aangifte. Wilders bood excuses aan, maar de pagina was al offline gehaald. Opvallend: 68 procent van alle AI-berichten wordt niet als zodanig gelabeld. Experts waarschuwen dat het steeds moeilijker wordt om nep van echt te onderscheiden. Deze campagne markeert de doorbraak van AI als politiek wapen in Nederland.
PVV-Kamerleden maken lasterlijke AI-beelden van Timmermans
Twee PVV-Kamerleden, Maikel Boon en Patrick Crijns, beheerden een Facebookpagina waarop AI-gegenereerde beelden van Frans Timmermans verschenen [1][2]. Op de beelden was te zien hoe Timmermans geboeid wordt afgevoerd door politieagenten en hoe hij geld afpakt van een witte man om aan een moslim-koppel te geven [2]. Onder een portret van Timmermans stond het woord ‘CORRUPT’ [2]. De pagina ‘Wij doen GEEN aangifte tegen Geert Wilders’ werd na berichtgeving van de Volkskrant offline gehaald [1]. Geert Wilders bood maandag 28 oktober zijn excuses aan voor deze pagina [1][7]. Timmermans ontving naar eigen zeggen meer dan veertig doodsbedreigingen als gevolg van deze AI-beelden [7]. GroenLinks-PvdA doet aangifte van laster tegen de beheerders van de pagina [2][8]. Timmermans vindt de excuses van Wilders onvoldoende en ‘gaat ervan uit’ dat de twee Kamerleden niet terugkeren in de Tweede Kamer [7]. Boon staat op plaats 23 van de PVV-kandidatenlijst, Crijns op plaats 34 [6][7].
AI-berichten vaak niet gelabeld als kunstmatig
Onderzoek van Campaigntracker.nl toont dat 115.5 AI-berichten van de PVV afkomstig zijn [1][5]. Na de PVV volgen PvdD-afsplitsing Vrede voor Dieren en de VVD [1][5]. Nog eens 170 berichten komen van accounts die niet rechtstreeks naar een partij te herleiden zijn [1][5]. Een derde hiervan is satire, de rest is pro-rechts of roept op tot een stem voor Forum voor Democratie of de PVV [1][5]. Bijna twee derde van de berichten in de database is een afbeelding, video’s maken 36 procent uit [1]. Problematisch: in 68 procent van de gevallen krijgt het bericht geen melding dat het om AI-gegenereerde inhoud gaat [1]. Niet alle AI-berichten lijken bedoeld om kiezers te misleiden - het is ook een goedkope manier om beelden te genereren [1]. Zo gebruikt Vrede voor Dieren AI-afbeeldingen van billboards en gebruiken lokale partijafdelingen AI voor aankondigingen van bijeenkomsten [1].
Experts waarschuwen voor gevaarlijk precedent
Onderzoeker Fabio Votta van Campaigntracker.nl waarschuwt dat het ‘steeds makkelijker wordt om AI in te zetten’ terwijl het ‘steeds moeilijker wordt om nep van echt te onderscheiden’ [4]. Hij verwacht dat onderzoekers volgend jaar mogelijk het verschil niet meer kunnen zien, met als gevolg dat ‘iedereen binnenkort in zijn eigen AI-gegenereerde werkelijkheid leeft’ [4]. Bij de volgende update verwacht Votta meer video door de opkomst van videodienst Sora 2 [1]. Hoewel AI wereldwijd werd ingezet bij 50 nationale verkiezingen met 2 miljard kiezers in 2024, kon directe invloed op stemgedrag niet worden bewezen volgens onderzoek van het Alan Turing Institute [4]. Veel van de berichten werden verder verspreid online, wat het doel om tegenstanders te diskrediteren ‘zeer succesvol’ maakt volgens Votta [4]. De onderzochte berichten zijn gepubliceerd tot en met 12 oktober 2025 [1].