Algerije maakt Franse kolonisatie strafbaar en zet Macron klem met eis voor officiële excuses
Algiers, woensdag, 24 december 2025.
Het Algerijnse parlement keurde woensdag unaniem een baanbrekende wet goed die de Franse kolonisatie van 1830 tot 1962 criminaliseert als misdaad tegen de menselijkheid. De wet eist officiële excuses van president Macron, die dit consequent weigert, en schadevergoeding voor marteling, executies en nucleaire proeven. Frankrijk noemt de maatregel ‘manifestelijk vijandig’. Met gevangenisstraffen voor het verheerlijken van de koloniale periode en eisen voor teruggave van archieven zet Algerije maximale druk op Parijs. De wet markeert een dieptepunt in de toch al gespannen Frans-Algerijnse betrekkingen, waarbij beide landen eerder dit jaar hun ambassadeurs terugtrokken.
Historische wet maakt kolonisatie onverjaarbaar staatsmisdrijf
De 407 leden van de Algerijnse Nationale Volksvergadering klapten woensdag voor een wet die de Franse staat juridisch verantwoordelijk houdt voor zijn koloniale verleden [2]. De tekst van 27 artikelen in vijf hoofdstukken somt systematisch de ‘misdaden van de Franse kolonisatie’ op: kernproeven tussen 1960 en 1966, buitengerechtelijke executies, fysieke en psychologische marteling op grote schaal en systematische plundering van rijkdommen [2][3]. Dit is de derde keer dat zo’n wet wordt voorgedragen - eerdere pogingen in 2001 en 2005 strandden [1][2]. Nu wel, want alle machtsblokken in het parlement steunden het voorstel tijdens besprekingen afgelopen weekend van 20-21 december [1]. Parlementsvoorzitter Ibrahim Boughali noemde het ‘een politieke boodschap waarmee Algerije zijn toewijding aan zijn onvervreemdbare rechten en loyaliteit aan de offers van zijn volk tot uitdrukking brengt’ [2].
Frankrijk weigert excuses, Algerije dreigt met gevangenisstraf
President Macron bleef tot nu toe consequent weigeren excuses aan te bieden voor het koloniale verleden - in 2023 zei hij dat excuses ‘geen optie’ waren [2]. De nieuwe wet eist niet alleen officiële excuses, maar ook volledige schadevergoeding voor alle materiële en morele schade, teruggave van nationale archieven en informatie over kernproeven [2]. Algerijnen die de koloniale periode verheerlijken riskeren voortaan gevangenisstraffen [1][2]. Frankrijk reageerde woensdag furieus: het ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de wet ‘een manifestelijk vijandige initiative’ die zowel de wens tot hervatting van de Frans-Algerijnse dialoog als sereen werk aan geheugenconflicten schaadt [4]. De Onafhankelijkheidsoorlog tussen 1954 en 1962 kostte volgens Algerije 1,5 miljoen levens, Franse historici schatten 500.000 doden waarvan 400.000 Algerijnen [4].
Diplomatieke crisis bereikt kookpunt na jarenlange spanningen
De wet komt op het slechtst denkbare moment voor de Frans-Algerijnse betrekkingen. Beide landen trokken eerder dit jaar hun ambassadeurs terug en wezen wederzijds diplomaten uit [3]. Spanningen escaleerden verder door arrestaties van journalisten, waaronder de Frans-Algerijnse schrijver Boualem Sansal en sportjournalist Christophe Gleizes - voor hem werd begin december nog in Parijs gedemonstreerd [2][3]. Frankrijk stak Algerije dit jaar extra diep door de Marokkaanse claim op de Westelijke Sahara te erkennen, wat Algerije ervoer als ‘een dolksteek in de rug’ [1]. De wet heeft vooral symbolische waarde - de reële impact op schadevergoedingseisen blijft beperkt [3]. Maar het signaal is helder: zonder Franse excuses geen herstel van de diplomatieke banden. Frankrijk blijft echter vasthouden aan ‘symbolische daden’ zonder excuses, zoals Macron in januari 2021 beloofde na publicatie van historicus Benjamin Stora’s rapport [4].