Wachtlijsten voor tbs-klinieken kosten de staat in 2024 ruim 350.000 euro aan schadevergoedingen
Nederland, zaterdag, 6 december 2025.
Het aantal tbs-veroordeelden dat wacht op behandeling is in vijf jaar verdrievoudigd van 49 naar 250 personen. Deze dramatische toename zorgt voor exploderende kosten: de staat betaalde dit jaar 350.000 euro aan schadevergoedingen, tegenover slechts 13.000 euro in 2020. Veroordeelden die langer dan vier maanden moeten wachten krijgen honderden euro’s compensatie. Het ministerie plant 200 extra plekken tegen 2030, maar dat hangt af van personeel en vergunningen.
Verstopte doorstroom zorgt voor oplopende kosten
Het probleem zit in de hele keten. Tbs-klinieken zijn in het verleden gesloten [1]. Aan het einde van de behandeling loopt de doorstroom vast omdat gemeenten en instellingen niet staan te springen om ex-tbs’ers op te vangen [1]. “Het hele systeem is verstopt. Er zijn te weinig huizen en te weinig bedden voor begeleid wonen,” zegt Judith Serrarens, voorzitter van de Vereniging van tbs-advocaten [1]. Uitbehandelde tbs’ers kunnen soms nergens terecht door tekorten aan vervolgvoorzieningen [2]. Dit leidt tot een domino-effect: geen uitstroom betekent geen instroom, wat weer betekent dat 250 mensen in gewone gevangeniscellen zitten te wachten [2].
Wanhoop leidt tot geweld
De menselijke kant van deze cijfers werd vrijdag pijnlijk duidelijk in gevangenis Vught. Corné H., die bijna een jaar wacht op een tbs-plek, gijzelde daar medewerkers [3]. Zijn eerdere gijzeling van café-personeel in Ede in maart 2024 was al een schreeuw om hulp [3]. “Ze hebben behandeling nodig. Je krijgt tbs omdat psychiatrische behandeling dringend noodzakelijk is. Dan hoor je niet in een gevangenis te zitten waar die zorg ontbreekt,” aldus Serrarens [1]. Het ministerie belooft 200 extra tbs-plekken tussen nu en 2030, maar dat hangt af van het vinden van genoeg personeel en het krijgen van lokale vergunningen [2]. Of dat lukt? De geschiedenis leert dat plannen maken makkelijker is dan uitvoeren.