IJsland verliest zijn muggenvrije status na duizenden jaren door klimaatverandering
Reykjavik, woensdag, 22 oktober 2025.
Voor het eerst in de geschiedenis zijn er muggen gevonden op IJsland. Een natuurliefhebber ontdekte drie exemplaren in zijn tuin - twee vrouwtjes en een mannetje van de koudebestendige Culiseta annulata. Het IJslands Instituut voor Natuurhistorie bevestigde de historische vondst. IJsland was samen met Antarctica een van de laatste plekken op aarde zonder muggen. Wetenschappers wijzen naar de razendsnelle opwarming als oorzaak: IJsland warmt vier keer sneller op dan andere noordelijke gebieden. De geringde wintersteekmug kan overleven in kelders en schuren, waardoor permanente vestiging waarschijnlijk is. Deze mijlpaal toont de ingrijpende gevolgen van klimaatverandering op ecosystemen die millennia onveranderd bleven. Nu is Antarctica het enige continent zonder muggen.
Burgerwetenschapper maakt historische ontdekking in Kjós
Björn Hjaltason plaatste een plakstrip in zijn tuin om insecten te vangen [1]. Op 16 oktober 2025 zag hij iets vreemds: “Ik zag een vreemde vlieg op de plakstrip en vermoedde meteen wat er aan de hand was” [2]. Binnen drie dagen ving hij drie muggen - twee vrouwtjes en een mannetje [1][3]. Het IJslands Instituut voor Natuurhistorie bevestigde de vondst: het waren exemplaren van Culiseta annulata, ook wel de geringde wintersteekmug genoemd [1]. Deze soort komt veel voor in Noord-Europa en Nederland [4]. “Als je in drie dagen op één plek drie muggen vindt, moeten er haast wel meer zijn”, zegt een wetenschapper [1]. De muggen kunnen mensen en dieren steken [1].
Klimaatverandering maakt IJsland geschikt voor muggen
IJsland warmt vier keer zo snel op als andere gebieden op het noordelijk halfrond [3][5]. Deze razendsnelle opwarming creëert ideale omstandigheden voor muggen [1][3]. Het eiland heeft veel broedplaatsen zoals moerassen, vijvers en tijdelijke waterplassen door smeltende sneeuw [2][5]. Op 15 mei 2025 registreerde de luchthaven van Egilsstaðir een recordtemperatuur van 26,6 graden Celsius - ruim 10 graden boven het gemiddelde [5]. Wetenschappers hadden deze ontwikkeling al voorspeld [1][3]. De Culiseta annulata kan de IJslandse winters overleven door te schuilen in kelders en schuren, waardoor permanente vestiging waarschijnlijk is [2][4].
Antarctica blijft laatste muggenvrij continent over
Tot nu toe waren IJsland en Antarctica de enige plekken op aarde zonder muggen [4][5]. Nu is Antarctica het laatste continent zonder deze insecten [4]. De komst van muggen naar IJsland illustreert de ingrijpende gevolgen van klimaatverandering [5]. Ook andere diersoorten vestigen zich op IJsland: in de wateren rondom het eiland komen steeds meer vissoorten voor zoals makreel [3]. Deze ontwikkelingen zijn een economische uitdaging voor de visserij [5]. Wereldwijd verschijnen muggensoorten op nieuwe plekken door opwarming. In Nederland worden de Aziatische tijgermug en gelekoortsmug regelmatig waargenomen - soorten die voorheen vooral in Afrika en Azië voorkwamen [1][3].