Nederland stemt in met kweken van embryo's terwijl tienduizenden bezorgde burgers protesteren
Den Haag, dinsdag, 16 december 2025.
De Tweede Kamer heeft dinsdag met 90 tegen 59 stemmen ingestemd met het kweken van menselijke embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek. Het CDA stemde verdeeld maar uiteindelijk voor, ondanks bijna 60.000 handtekeningen tegen het voorstel. Wetenschappers mogen nu onder strikte voorwaarden embryo’s maken voor onderzoek naar erfelijke ziekten en vruchtbaarheidsproblemen. Tegenstanders vrezen een ‘glijdende schaal’ richting designerbaby’s, terwijl voorstanders wijzen naar België waar dit al twintig jaar gebeurt zonder problemen. Het wetsvoorstel moet nog door de Eerste Kamer voordat het definitief wordt.
CDA worstelt met geweten, maakt verschil
Het CDA maakte het verschil in deze historische stemming [1]. Fractieleider Henri Bontenbal gaf zijn Kamerleden de vrijheid om volgens hun geweten te stemmen [1]. “Dit onderwerp raakt aan de diepste overtuigingen en gewetens van leden van deze Kamer. Daarom hebben onze leden de ruimte om een andere afweging te maken”, zei Bontenbal [1]. Naast de initiatiefnemers D66 en VVD stemden ook GroenLinks-PvdA, SP, Partij voor de Dieren, Volt en enkele JA21-leden voor [3]. ChristenUnie en SGP waren fel tegen. “We gaan een grens over die we niet over moeten gaan”, waarschuwde SGP’er Diederik van Dijk [1]. Voor de stemming tekenden bijna 60.000 Nederlanders een petitie tegen het voorstel [4]. Zij vroegen het CDA om “wegwerpmateriaal voor laboratoria” te voorkomen [4].
Strenge regels moeten misbruik voorkomen
Het wetsvoorstel van Jan Paternotte (D66) en Harry Bevers (VVD) komt met strikte voorwaarden [1][2]. Wetenschappers moeten eerst proberen of hun onderzoek lukt met overgebleven IVF-embryo’s [2]. Alleen als dat niet werkt, mogen ze nieuwe embryo’s kweken [2]. Straffen voor onderzoekers die de regels overtreden worden verdubbeld [2]. Het onderzoek richt zich op erfelijke ziekten zoals taaislijmziekte en Huntington, plus het verbeteren van IVF-behandelingen [7]. Tot nu toe mochten Nederlandse wetenschappers alleen werken met embryo’s die overbleven na vruchtbaarheidsbehandelingen [1][2]. “Dit belemmert ons werk”, zeggen onderzoekers [3]. België kweekt al twintig jaar embryo’s voor onderzoek zonder problemen [5]. Daar gebeurden sinds 2003 slechts drie projecten met maximaal 150 embryo’s per studie [5].
Eerste Kamer moet nog instemmen
De wet is er nog niet. Over enkele maanden behandelt de Eerste Kamer het voorstel [3]. Pas daarna kunnen Nederlandse laboratoria aan de slag. Tegenstanders vrezen een “glijdende schaal” richting designerbaby’s [1][3]. Gideon van Meijeren (FvD) waarschuwt dat “de deur op een kier wordt gezet voor designer baby’s” [3]. Voorstanders wijzen naar de Belgische ervaring. Onderzoeker Björn Heindryckx van de Universiteit Gent legt uit waarom designerbaby’s onrealistisch zijn: “Eigenschappen als oogkleur, haarkleur of intelligentie worden bepaald door een complex samenspel van veel genen. We begrijpen nog lang niet hoe dat precies werkt” [5]. Voor Nederlandse gezinnen met erfelijke aandoeningen kan de wet over een jaar hoop bieden. Mits de Eerste Kamer akkoord gaat.