anja meulenbelt doorbreekt 78 jaar oude mannelijke traditie met p.c. hooft-prijs
Den Haag, donderdag, 11 december 2025.
na 78 jaar krijgt eindelijk een vrouw de p.c. hooft-prijs voor beschouwend proza. anja meulenbelt reageert verbaasd: ‘ik ben veel te controversieel’
historische doorbraak na bijna acht decennia
Het Literatuurmuseum in Den Haag maakte op 10 december 2025 bekend dat Anja Meulenbelt (79) de P.C. Hooft-prijs 2026 voor beschouwend proza wint [1][2]. Daarmee doorbreekt zij een 78 jaar oude traditie waarin alleen mannen deze prestigieuze prijs kregen [3]. De P.C. Hooft-prijs bestaat sinds 1947 en geldt als de belangrijkste Nederlandse literatuurprijs voor een compleet oeuvre [4]. Eerdere winnaars in de categorie beschouwend proza waren Willem Jan Otten (2014), Bas Heijne (2017), Maxim Februari (2020) en Tijs Goldschmidt (2023) [3]. Aan de prijs hangt een geldbedrag van 60.000 euro [1][4]. De uitreiking vindt plaats in mei 2026 [7].
de schaamte voorbij blijft actueel na 22 drukken
Meulenbelt brak in 1976 door met haar autobiografische boek ‘De schaamte voorbij’, dat haar tot een kopstuk van de tweede feministische golf maakte [1][2]. Het boek verscheen dit jaar in de 22e druk en verloor volgens de jury nog altijd niet aan betekenis [3][5]. De jury roemt Meulenbelts ‘directe, rauwe en staccato stijl’ [1]. Daarnaast publiceerde zij in 2025 ‘Niet van gisteren. Memoires maar dan anders’ [3][7]. In de jaren tachtig riep Meulenbelt met andere schrijfsters de Anna Bijns Prijs in het leven vanwege de structurele benadeling van vrouwen bij literaire prijzen [3][8]. Haar oeuvre strekt zich uit over een halve eeuw en omvat ruim vijftig boeken, artikelen en lezingen [1].
te controversieel voor literatuur maar wel relevant
Meulenbelt reageerde verbaasd op de toekenning: ‘Dit kan helemaal niet, dat was mijn eerste gedachte, ik ben veel te controversieel voor deze prijs. Ik ben zelden gezien als iemand die qua literatuur een rol speelde’ [1][7]. Toch erkent zij de impact van haar werk: ‘Tegelijkertijd weet ik dat mijn werk er wel degelijk toe doet. Ik weet wie mijn boeken lazen, wat ze ermee hadden. En nog steeds, want er is een soort revival gaande’ [1][7]. De jury motiveert de keuze mede door de stagnatie van de vrouwenemancipatie en hernieuwde belangstelling voor feministische schrijvers [3]. Meulenbelt was actief in de vrouwenbeweging, lid van de Eerste Kamer voor de SP en zet zich sinds 1994 in voor de rechten van Palestijnen in Gaza [1][3].