Thom de Graaf slaat alarm over minderheidskabinet en noemt dubbele val kabinet onzorgvuldig
Den Haag, woensdag, 24 december 2025.
De scheidende vicepresident van de Raad van State waarschuwt dat een minderheidskabinet ‘allerlei zijwieltjes’ nodig heeft om te functioneren. De Graaf, die zijn vertrek aankondigde maar benadrukt niet demissionair te zijn, vindt de dubbele val van het huidige kabinet ‘niet zorgvuldig’ verlopen. Hij spreekt zich uit tijdens politieke onzekerheid in Nederland.
Waarschuwing voor democratische uitdagingen
De Graaf wijst erop dat een minderheidskabinet ‘allerlei zijwieltjes’ nodig zal hebben om te kunnen functioneren [1]. Hij verwijst naar onderzoeken die aantonen dat dit democratisch gezien problematisch kan zijn [1]. Voor gewone burgers betekent dit concreet dat wetsvoorstellen veel moeilijker door de Tweede Kamer komen. Denk aan plannen voor woningbouw of klimaatmaatregelen - die vereisen dan steeds wisselende coalities om een meerderheid te vinden. De 68-jarige vicepresident, die sinds november 2018 de dagelijkse leiding heeft over de Raad van State, benadrukt dat hij nog altijd actief is in zijn functie [1]. Op 3 november 2025 kondigde hij aan dat hij op 1 juli 2026 zijn ambt neerlegt [1].
Politieke druk op onafhankelijke instituties
De uitspraken van De Graaf komen niet uit het niets. In september 2025 beweerde BBB-leider Caroline van der Plas dat er bij de Raad van State ‘veel D66-mensen’ zitten [1]. Geert Wilders verkondigde eerder op X: ‘Niks aantrekken van die ongekozen bureaucraten’ [1]. De Graaf verdedigt de onafhankelijkheid van zijn instituut fel. Hij stelt dat je het oneens mag zijn met rechterlijke uitspraken of wetgevingsadviezen, maar dan wel beargumenteerd en zonder persoonlijke aanvallen [3]. Van de vijftien staatsraden hebben er zeven een partijpolitieke achtergrond [1]. ‘Dat ze eenzijdig zijn of allemaal van één partij, dat had ik zelfs in mijn diepste droom nooit bedacht’, aldus De Graaf [3].
Opvolging en toekomstperspectief
De timing van De Graafs vertrek is cruciaal voor de Nederlandse democratie. Zijn opvolger moet ongeveer drie maanden voor 1 juli 2026 bekend zijn [1]. Dat betekent dat uiterlijk april 2026 duidelijkheid moet komen over wie de dagelijkse leiding van dit belangrijke staatsorgaan overneemt. De Raad van State adviseerde eerder om de rol van verkenner te beleggen bij een vast ambt, zoals de vicepresident van de Raad van State [1]. Een groot deel van de nieuwe Kamer (61 zetels) wil dat de koning weer een rol krijgt in de formatie [1]. Voor burgers die zich afvragen hoe lang de politieke onzekerheid nog duurt, biedt De Graafs waarschuwing weinig troost. Een minderheidskabinet betekent vaak langere formatieprocessen en minder stabiele politiek.