Myanmar houdt verkiezingen terwijl de uitkomst al vaststaat

2025-12-28 buitenland

Naypyidaw, zondag, 28 december 2025.
Na vier jaar militaire dictatuur gaan Myanmarese burgers zondag naar de stembus, maar pro-democratische partijen mogen niet meedoen en Aung San Suu Kyi zit nog altijd gevangen. De verkiezingen duren een maand en vinden alleen plaats in gebieden die de junta controleert, terwijl rebellen grote delen van het land hebben veroverd.

Schijnverkiezingen onder druk van het leger

In Myanmar gingen zondag kiezers naar de stembus in een verkiezing die door waarnemers wordt afgedaan als een façade [1][2]. De verkiezingen vinden plaats in drie rondes tot eind januari, maar alleen in 265 townships waar de militaire junta nog de controle heeft [3][4]. Juntaleider Min Aung Hlaing noemde de verkiezingen na zijn stem ‘vrij en eerlijk’, terwijl critici spreken van een wanhopige poging om legitimiteit te creëren [1][5]. De voormalige leidster Aung San Suu Kyi zit sinds februari 2021 opgesloten en haar partij NLD werd in 2023 ontbonden [2][6]. Van de partijen die meededen aan de verkiezingen van 2020 bestaat inmiddels 57 procent niet meer [7]. Veel burgers stemmen uit angst voor represailles. ‘Ik ben van plan thuis te blijven. Maar wat als ze naar ons toe komen en ons dwingen?’ zegt een inwoner tegen NRC [2].

Burgeroorlog verstoort democratisch proces

De verkiezingen vinden plaats terwijl Myanmar wordt verscheurd door een burgeroorlog die sinds de coup van februari 2021 ongeveer 90.000 doden heeft geëist en meer dan 3,5 miljoen mensen heeft verdreven [3][8]. Rebellengroepen hebben grote delen van het land veroverd en de verkiezingen kunnen daarom niet overal plaatsvinden [1][3]. In totaal is stemmen geannuleerd in 65 van de 330 townships [3][8]. Op zaterdag werden nog meer dan tien huizen beschadigd in Myawaddy township nabij de Thaise grens, waarbij een kind omkwam [8]. De militairen arresteerden 229 mensen die het verkiezingsproces zouden willen saboteren [2]. Sinds juli geldt een wet die spraak of protest tegen het electorale proces strafbaar stelt [8].

Internationale gemeenschap verdeeld over erkenning

Westerse landen veroordelen de verkiezingen als een ‘schijnvertoning’, maar China, Wit-Rusland en Rusland sturen wel waarnemers [2][3]. Thailand stuurt één waarnemer, niet omdat de verkiezingen ‘perfect’ zijn, maar om het gesprek met Myanmar gaande te houden [2]. VN-secretaris-generaal António Guterres stelde in oktober de retorische vraag: ‘Is er iemand die gelooft dat er vrije en eerlijke verkiezingen zullen zijn in Myanmar?’ [4]. De uitkomst staat inderdaad al vast: een kwart van de 664 parlementsleden wordt direct aangewezen door generaal Min Aung Hlaing [2]. Voor veel Myanmarezen voelt de situatie hopeloos. ‘Vroeger droomde ik groot. Nu voel ik me vaak verloren. De toekomst is zo onduidelijk,’ zegt een scholiere tegen NRC [2].

Bronnen

Myanmar verkiezingen militaire junta