tv-programma brengt weggehaalde panelen zwarte bevrijders terug naar Margraten
Margraten, zondag, 23 november 2025.
Het BNNVARA-programma Even tot hier plaatste gisteren twee informatiepanelen over zwarte Amerikaanse soldaten terug bij begraafplaats Margraten. De Amerikaanse beheerder had deze borden eerder weggehaald omdat verhalen over discriminatie niet meer pasten in hun ‘herdenkingsmissie’. De panelen staan nu net buiten het Amerikaanse grondgebied, maar blijven zichtbaar vanaf de begraafplaats. Nazaten van zwarte bevrijders woonden de onthulling bij. Met hooibalen legden de makers ook de naam van militair Willy F. James Jr. in het weiland - een posthume ontvanger van de hoogste Amerikaanse onderscheiding. Limburg werkt ondertussen aan een eigen monument voor zwarte bevrijders.
Provocatieve actie tegen Amerikaanse censuur
De makers van Even tot hier kozen voor een ludieke maar krachtige boodschap [1]. Ze plaatsten niet alleen de oorspronkelijke panelen terug, maar creëerden ook een volledige ‘tentoonstelling’ rondom de begraafplaats [2]. Deze kreeg de satirische naam ‘MAGA haten’ bij Margraten [2]. Presentatoren Niels van der Laan en Jeroen Woe bundelden hierop ‘alle discriminerende acties van de regering-Trump’ [1][2]. De Amerikaanse ambassadeur Joe Popolo verdedigde het weghalen met de stelling dat ‘de tentoonstellingen in Margraten er niet zijn om een agenda te promoten die kritiek levert op Amerika’ [1]. Maar de panelen vertellen simpelweg dat zwarte militairen behalve tegen de nazi’s ook streden tegen discriminatie in het Amerikaanse leger [1].
Limburg pakt de handschoen op
Theo Bovens, voorzitter van de Stichting Black Liberators in the Netherlands, ziet de controverse als katalysator [3]. ‘De plannen waren nog niet zo vergevorderd, maar nu is dat in een stroomversnelling gekomen’ [3][4]. Het monument moet ergens in Zuid-Limburg komen, waar zwarte bevrijders hebben gelegerd in Maastricht, Valkenburg en Heerlen [3][4]. Op de begraafplaats in Margraten liggen ruim 8.000 Amerikaanse soldaten begraven, onder wie tientallen zwarte soldaten [3]. ‘Voor ons is het belangrijkste dat die panelen gewoon terugkomen’, benadrukt Bovens [4]. ‘De zwarte bevrijders horen gewoon bij het verhaal van Margraten’ [3][4].
Symbolische eerbetoon aan vergeten held
In het weiland naast de begraafplaats legden de programmamakers met hooibalen de naam van militair Willy F. James Jr. [1]. Hij kreeg in 1997 postuum de hoogste militaire onderscheiding in het Amerikaanse leger en ligt begraven in Margraten [1]. Zijn naam blijft zichtbaar vanuit de lucht tot de volgende satellietfoto voor Google Maps [1]. ‘Het weiland is van een boer en daar mogen we doen wat we willen’, verklaarden de makers [1]. Deze actie toont hoe creatief burgers kunnen reageren wanneer officiële kanalen falen. De begraafplaats is weliswaar Amerikaans grondgebied, maar de Nederlandse grond eromheen biedt ruimte voor vrije meningsuiting [3].