Nederland koopt voor 163 miljoen euro de bodem van de Waddenzee terug van Shell en ExxonMobil
Ternaard, vrijdag, 28 november 2025.
Minister Hermans sloot gisteren een historische deal met de NAM om gaswinning bij Ternaard definitief te stoppen. De staat betaalt 163 miljoen euro compensatie aan Shell en ExxonMobil, maar krijgt door belastingen en afdrachten ongeveer 40 miljoen netto terug.
Einde van jaren onzekerheid voor Friese dorpen
Na zeven jaar van juridisch getouwtrek kwam minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei, VVD) vrijdagmiddag naar het dorpshuis van Wierum om de verlossende woorden uit te spreken [1][2][3]. De NAM had in 2019 al toestemming gekregen om bij Ternaard te boren, maar lokaal verzet en een Kamermeerderheid zetten de rem erop [4]. In 2024 werd een wet aangenomen die nieuw boren onder de Waddenzee verbiedt, maar die bood geen sluitende juridische grond om bestaande vergunningen ongeldig te maken [4]. De Raad van State spoorde het kabinet aan tot een definitieve oplossing [4]. Die kwam er nu: NAM doet afstand van de boringen in ruil voor een compensatie van 163 miljoen euro [1][2][3][4]. Bewoners reageerden opgelucht. Albert van der Ploeg, voorzitter van de lokale werkgroep, zei ‘erg blij te zijn’ met het contact met Hermans [2]. Het nieuws werd met applaus ontvangen [2].
Financiële constructie gunstiger dan verwacht
De afkoopsom van 163 miljoen euro klinkt fors, maar door een slimme financiële constructie valt de rekening voor de belastingbetaler veel lager uit [1][2][4]. Minister Hermans legt uit dat ongeveer de helft van het bedrag via belastingen en afdrachten aan Energie Beheer Nederland terugvloeit naar de staat [2][4]. Onder de streep blijft zo’n 40 miljoen euro netto over als schade voor de staatskas [1]. De betaling komt uit middelen die het kabinet nog onbenut had gereserveerd voor 2025 [4]. Ironisch genoeg verloor NAM eerder deze week ook nog een rechtszaak over bijdragen aan herstel van Groningse aardbevingsschade - de onderneming moet daar 1,35 miljard euro betalen [4]. Shell en ExxonMobil, die beide de helft van de NAM-aandelen bezitten, zien hun Nederlandse gasavontuur steeds duurder worden [2].
Definitief einde van nieuwe gasboringen onder Waddenzee
Met deze deal trekt het kabinet definitief een streep onder nieuwe gaswinning in het kwetsbare Waddengebied [1][2][3][4]. Minister Hermans verzekerde de bewoners dat elk nieuw verzoek zal worden afgewezen, omdat dit nu in de wet is vastgelegd [2]. ‘Want deze kwestie voelde als een gebed zonder end’, aldus de minister [1][4]. De zorgen over de kwetsbare natuur rond het Waddengebied waren uiteindelijk te groot geworden [3]. Bestaande gaswinning onder andere delen van de Waddenzee gaat wel door - de Auditcommissie Waddengas oordeelde onlangs nog dat de bodemdaling in 2024 binnen de toegestane grenzen bleef [5]. Maar voor nieuwe projecten is de deur definitief dicht. De NAM heeft ook toegezegd dat plannen van andere energiebedrijven voor winning in het gebied onder de nieuwe wet zullen worden geëvalueerd - en die kans is nihil [1].