Nederlandse melkveestapel moet halveren om klimaatdoelen te halen
Den Haag, donderdag, 16 oktober 2025.
Het Planbureau voor de Leefomgeving gooit een bom onder de Nederlandse landbouw. Om Europese klimaat- en natuurdoelen te bereiken moet de helft van alle koeien, varkens en kippen verdwijnen. In het meest drastische scenario transformeren boerderijen tot kleine, subsidie-afhankelijke bedrijven zoals in Oostenrijk. Meer dan 100.000 hectare landbouwgrond wordt natuur. Boeren krijgen extra inkomsten uit campings en streekproducten. Alleen revolutionaire technologie kan deze veestapelhalvering voorkomen, maar die bestaat nog niet in de praktijk.
Twee drastische scenario’s voor 2050
Het PBL schetst twee extreme toekomstbeelden die beide pijn doen [1]. In het eerste scenario blijft intensieve landbouw bestaan, maar dan wel met dure stalltechniek die stikstof wegzuigt [1]. Alleen de sterkste bedrijven overleven deze dure investeringen [5]. Extra natuur ter grootte van provincie Utrecht komt erbij [3][5]. In het tweede ‘natuurinclusieve’ scenario halveert de gehele veestapel - alle koeien, varkens en kippen [1][3]. Nederlandse boerderijen krijgen dan het karakter van kleine Oostenrijkse en Engelse bedrijven die afhankelijk zijn van subsidie [3]. De bedrijfsvoering staat dan ‘ver af van de huidige praktijk’ [3]. Boeren moeten extra verdienen met natuurcampings, streekproducten of agrarisch natuurbeheer [1][3].
Meer dan 100.000 hectare landbouwgrond wordt natuur
Nederland moet tussen de 150.000 en 200.000 hectare van de huidige 1,7 miljoen hectare landbouwgrond omvormen tot beschermde natuur [2]. Het huidige beleid voorziet slechts in 50.000 hectare extra natuur [2]. Nog eens 100.000 tot 700.000 hectare landbouwgrond moet ‘extensiever’ worden - boeren in bufferzones van 500 meter tot 2 kilometer rond natuurgebieden krijgen minder vee per hectare [2]. Het tempo van natuuruitbreiding moet omhoog met een factor 3 tot 4 [2]. Zonder nieuwe technologie koerst de landbouw af op een reductie van 23% melk- en rundvee, 21% varkens en 12% pluimvee tegen 2050 [1]. In het boerensparende scenario daalt het melkvee met 46% [1].
Alleen revolutionaire techniek kan veestapelhalvering voorkomen
Een nieuwe technologie biedt mogelijk uitkomst: installaties die stallucht afzuigen en methaan wegvangen via een fotochemisch proces met chloride en uv-licht [1]. Deze techniek is wetenschappelijk bewezen maar wordt nog niet gebruikt in de praktijk [1]. Zonder zulke doorbraken is ‘een sterke inkrimping van de veestapel vrijwel onafwendbaar’ bij de huidige stand van de techniek [1]. Het PBL waarschuwt dat de politiek al jaren faalt in het vormen van een helder toekomstbeeld voor de landbouw [2][3]. Boeren zitten nu in onzekerheid zonder te weten welke kant het opgaat [3]. De volgende regering moet veel rigoureuzer bepalen welke landbouwactiviteiten waar toegestaan zijn, want vrijwillige maatregelen werkten niet tijdens zes jaar stikstofcrisis [2].