Dordtse begraafplaats voerde jarenlang geheime experimenten uit op lichamen zonder toestemming van families
Dordrecht, donderdag, 4 december 2025.
Begraafplaats Essenhof in Dordrecht opende tussen 2013 en 2016 illegaal honderden grafkisten om experimenten uit te voeren op stoffelijke resten. Medewerkers spoten vloeistoffen in lichamen om het ontbindingsproces te versnellen omdat keldergraven door slechte ventilatie niet goed ontbonden. Dit gebeurde volledig in het geheim, na sluitingstijd, zonder toestemming van nabestaanden en zonder vergunning. De gemeente noemt de praktijken ‘bijzonder pijnlijk’ en biedt excuses aan. Mogelijk 1200 lichamen zijn getroffen door het probleem. Onderzoek toont aan dat medewerkers blootstonden aan gezondheidsrisico’s tijdens deze illegale opgravingen.
Experimenten in drie fasen zonder medeweten families
De illegale praktijken begonnen in 2013 toen medewerkers het eerste keldergraf openden om te onderzoeken waarom lichamen niet ontbonden [1]. Tussen april 2015 en oktober 2016 voerden ze systematische experimenten uit op drie keldergraven met elk vier lichamen [1][2]. Het eerste graf kreeg microbiologische vloeistof toegediend, het tweede kreeg betere ventilatie, en het derde diende als controlegroep [1]. De grafkelders werden in totaal vier keer geopend, telkens na een half jaar [1]. Alle werkzaamheden vonden plaats na sluitingstijd om ‘onrust te voorkomen’ [3]. Nabestaanden van dertig graven werden pas woensdag 4 december 2025 op de hoogte gebracht tijdens een bijeenkomst onder begeleiding van Slachtofferhulp [2].
Gezondheidsrisico’s voor medewerkers en juridische gevolgen
Medewerkers die de opgravingen uitvoerden stonden bloot aan ernstige gezondheidsrisico’s omdat ze zonder juiste beschermingsmiddelen in grafkelders werkten waar lage zuurstofniveaus en giftige gassen werden gemeten [1]. Onderzoeksinstituut TNO doet verder onderzoek naar deze gezondheidsrisico’s [2][3]. Het Openbaar Ministerie en de arbeidsinspectie zijn geïnformeerd maar zien geen aanleiding voor een onderzoek [2][3]. Een eventuele strafzaak zou inmiddels verjaard zijn [4]. Wethouder Marc Merx biedt namens het college excuses aan: ‘Dit soort vergaande maatregelen had nooit zonder hun medeweten of toestemming mogen plaatsvinden’ [2].
Landelijk probleem vraagt om structurele oplossing
Het probleem beperkt zich niet tot Dordrecht. Mogelijk 1200 lichamen op begraafplaats Essenhof zijn getroffen door gebrekkige ontbinding [2]. Ook andere begraafplaatsen in Nederland zoeken naar oplossingen voor lichamen die niet goed vergaan [2][3]. In september 2020 werden nog eens 20 tot 22 niet-verteerde lichamen heimelijk verplaatst van begraafplaats Zuidendijk naar Essenhof zonder medeweten van nabestaanden [1]. De gemeente Dordrecht vraagt nu landelijke steun om het probleem rond keldergraven structureel op te lossen [2]. Gemeenteraadslid Marco Stam bracht de zaak vorig jaar aan het rollen door er kritische vragen over te stellen [1].