Zzp-onrust in Nederland: Wat kunnen we leren van onze buurlanden?
Nederland, zaterdag, 11 januari 2025.
In Nederland heerst onrust onder zzp’ers door schijnzelfstandigheid, terwijl België en Duitsland minder discussie hebben. Nederland overweegt Belgische modellen voor sociale zekerheid en arbeidsrelaties.
Verschillen in sociale zekerheid
Het contrast met onze buurlanden is opvallend. In België dragen zelfstandigen 20,5% van hun netto-belastbaar inkomen af aan sociale zekerheid [1][2], inclusief een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en een apart pensioenstelsel. ‘Hier betaal je als zelfstandige veel, maar de discussie over wat je nou bent, zelfstandige of werknemer, is minder urgent’, legt Hugo-Jan Ruts van ZiPconomy uit [1]. In Nederland daarentegen is sinds 1 januari 2025 de Belastingdienst weer begonnen met strengere controles op schijnzelfstandigheid [3], wat voor veel onrust zorgt onder zzp’ers.
Belgische aanpak als voorbeeld
België heeft al sinds 2006 een wet die de relatie tussen werkgever en zelfstandige fundamenteel anders definieert dan die met een werknemer [1]. ‘In Nederland moet je als zelfstandige bewijzen dat je geen werknemer bent, maar in België hoef je die stap niet te maken’, verduidelijkt Ruts [1]. Ook heeft België extra criteria opgesteld voor risicosectoren zoals tuinbouw en maaltijdbezorging [1][2]. In Duitsland is de aanpak nog strikter: daar zijn freelancers beperkt tot bepaalde beroepen - verpleegkundigen en pizzabezorgers kunnen bijvoorbeeld geen zelfstandige zijn [1].
Toekomstperspectief voor Nederlandse zzp’ers
Hoewel de Nederlandse politiek kijkt naar het Belgische model, is directe overname niet mogelijk door verschillen in fiscaliteit en sociale verzekeringen [1]. Wel werkt Nederland aan verandering: de zelfstandigenaftrek wordt afgebouwd en er komt een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers [1]. Stef Witteveen van W&rk benadrukt: ‘Er moet gewerkt worden aan een contractneutraal stelsel van sociale voorzieningen zodat de regels beter passen bij de arbeidsmarkt’ [4][6].