Nederland start morgen als eerste land ter wereld een meldpunt voor gezondheidsschade door vapen
Nederland, dinsdag, 30 december 2025.
Vanaf 1 januari 2025 kunnen artsen in Nederland gezondheidsschade door vapen melden via een uniek landelijk systeem. Longartsen zien steeds vaker problemen: van chronisch hoesten tot longbloedingen bij jongeren, en zelfs slechtere botgenezing door nicotine. Het meldpunt moet inzicht geven in de werkelijke impact van elektronische sigaretten op de volksgezondheid. In de VS belandden al 2800 mensen in het ziekenhuis door vape-gerelateerde longschade, met 68 doden. Recent eindigden ook Belgische jongeren in coma na vapen. Nederland loopt voorop met deze continue monitoring van vape-schade.
Artsen slaan alarm: van hoesten tot coma
Sophie Cohen, kinderlongarts aan het UMC Utrecht, stelt dagelijks dezelfde vraag aan haar patiënten: ‘Rook of vape je?’ [1] Laatst behandelde ze een 15-jarige jongen die eerst chronisch hoestte en later bloed ophoestte door longbloedingen [1]. De jongen was kort voor zijn klachten begonnen met vapen. Cohen kon andere oorzaken zoals infecties uitsluiten [1]. In België belandden begin december 2025 jongeren in het ziekenhuis na vapen, sommigen zelfs in coma [1]. Longarts Leon van den Toorn van het Erasmus MC legt uit waarom vapen zo gevaarlijk is: ‘De nicotine in vapes vernauwt de vaten en vermindert de bloedtoevoer naar beschadigde weefsels. Alles, echt alles, gaat moeizamer.’ [1] Zelfs botbreuken genezen slechter door nicotine [1].
Nederland loopt voorop met permanent meldpunt
Het Nederlandse meldpunt verschilt van eerdere initiatieven in het buitenland [1]. Cohen verklaart: ‘In het buitenland zijn er wel meldpunten geweest, maar dat was altijd tijdelijk na een golf aan ernstig zieke mensen.’ [1] Het RIVM coördineert het nieuwe systeem dat elk half jaar rapporteert over de bevindingen [1]. Alle artsen kunnen melden, van huisartsen tot plastisch chirurgen [1]. In de Verenigde Staten telden autoriteiten in februari 2020 ruim 2800 ziekenhuisopnames en zeker 68 doden door Evali, een aan vapen gerelateerde longziekte [1]. Cohen voelt ‘diepe frustratie’ over hoe de industrie zich op kinderen richt met verslavende producten [1]. De langetermijnschade blijft grotendeels onbekend omdat vapes te kort op de markt zijn, maar dat het schadelijk is staat vast [1].
Landelijke regio
Het meldpunt geldt voor heel Nederland en betreft alle artsen verspreid over het land [1]. Het initiatief wordt internationaal gevolgd als voorbeeld voor het monitoren van vape-gerelateerde gezondheidsschade [GPT].