Nederland verspilt kans op duizenden extra woningen door dalende transformaties
Den Haag, dinsdag, 4 november 2025.
Terwijl Nederland 400.000 woningen tekort komt, daalt het aantal nieuwe woningen uit kantoor- en winkeltransformaties opnieuw met 10 procent naar slechts 7.900 in 2024. Vooral winkels leveren veel minder woningen op dan voorheen. Rotterdam doet het best met 925 transformaties, maar Amsterdam zakte dramatisch van 13 naar 3 procent van het landelijk totaal. De trend wijst naar een gemiste kans in de aanpak van de woningcrisis, ondanks 17,8 miljoen vierkante meter leegstaande kantoorruimte - genoeg voor 200.000 appartementen. Minister Keijzer ziet transformatie als cruciale oplossing, maar de cijfers tonen het tegenovergestelde. Het aantal daalde van 12.000 in 2019 naar onder de 8.000 nu. Nieuwbouw blijft met 69.000 woningen de hoofdbron, maar transformaties vormen slechts 9 procent van de nieuwe voorraad.
Winkels bijna volledig uit beeld als woningbron
De grootste klap kwam bij winkelomzettingen. Het aantal woningen in voormalige winkels halveerde bijna naar 1.200 in 2024 [1]. Nog erger: elk winkelpand leverde gemiddeld slechts 2,5 woningen op, waar dat in 2023 nog 4,1 was [1]. Dit betekent dat winkeliers die hun pand willen verkopen voor woningbouw, veel minder geld kunnen verwachten. Kantoren daarentegen werden juist vaker omgebouwd - het aantal steeg met 11 procent naar 2.800 woningen [1]. Dit verschil laat zien dat de markt selectiever wordt: kantoren zijn blijkbaar makkelijker om te bouwen dan winkels.
Amsterdam stort in, Rotterdam blijft koploper
Amsterdam maakte een dramatische duikeling door. De hoofdstad zakte van 13 procent van alle landelijke transformaties in 2023 naar slechts 3 procent in 2024 [1][2]. Rotterdam bleef daarentegen stevig koploper met 925 omgebouwde panden, goed voor bijna 12 procent van het landelijk totaal [1]. Zuid-Holland als provincie deed het beste met 1.970 transformaties, gevolgd door Noord-Brabant met 1.320 [1]. Deze regionale verschillen tonen aan dat lokaal beleid en regelgeving een grote rol spelen. Den Haag zag zijn aantal transformaties kelderen van 300 naar 180 [1].
Gemiste kans terwijl woningnood groeit
De ironie is pijnlijk: Nederland heeft 17,8 miljoen vierkante meter aan leegstaande kantoorruimte, wat neerkomt op ongeveer 200.000 nieuwbouwappartementen [3]. Toch daalt het aantal transformaties al vijf jaar op rij - van ruim 12.000 in 2019 naar 7.870 in 2024 [3]. Van alle nieuwe woningen die er jaarlijks bijkomen, ontstaat slechts 9 procent door ombouw [1]. De rest komt van nieuwbouw: 69.000 woningen in 2024 [1]. Het CBS schat dat er in de eerste helft van 2025 ongeveer 2.900 extra woningen bijkwamen via transformaties [1][3]. Met het woningtekort van ongeveer 400.000 woningen [3] en het streven naar 100.000 nieuwe woningen per jaar [3], lijkt Nederland een kansrijke oplossing te laten liggen.