AI bij Politie: De Onzichtbare Rechter die Niemand Controleert
Den Haag, donderdag, 5 juni 2025.
De Wetenschappelijke Adviesraad Politie onthult een verontrustende trend: kunstmatige intelligentie analyseert steeds vaker politiebewijsmateriaal zonder duidelijke regels. Dit digitale systeem werkt buiten het zicht van toezichthouders, wat potentieel de grondrechten van burgers bedreigt. De raad waarschuwt voor een ‘niemandsland’ waarin algoritmes beslissingen nemen zonder menselijke controle. Een onafhankelijke commissie wordt aanbevolen om de gegevensverzameling en -verwerking kritisch te volgen en te voorkomen dat technologie de rechtsstaat ondermijnt.
Digitale Rechters zonder Toezicht
De Wetenschappelijke Adviesraad Politie (Warp) onthult een verontrustende ontwikkeling in politiewerk: kunstmatige intelligentie (AI) analyseert steeds vaker bewijsmateriaal zonder duidelijke regelgeving [1]. Algoritmes nemen beslissingen die voorheen door menselijke agenten werden genomen, wat potentieel de grondrechten van burgers kan schenden [2]. Marc Schuilenburg, hoogleraar digitale surveillance, waarschuwt dat AI niet langer ondersteunend is, maar nu beslissend wordt in politieonderzoeken [3].
Risico’s voor Rechtsstaat
De adviesraad signaleert dat de politie AI steeds vaker inzet zonder heldere kaders, wat risico’s met zich meebrengt voor zowel burgers als agenten [4]. Er is sprake van een ‘niemandsland’ waarbij rechtstatelijke verankering ontbreekt [5]. De raad pleit daarom voor de oprichting van een onafhankelijke toezichtscommissie die nauwlettend de wijze van gegevensverzameling en -verwerking door de politie in de gaten houdt [2].
Oproep tot Transparantie
Sinds 2018 zijn deze knelpunten bekend, maar er heeft nauwelijks concrete opvolging plaatsgevonden [4]. Schuilenburg benadrukt de noodzaak om bij agenten een ‘kritische geest’ te kweken als het gaat om het gebruik van AI en digitale tools [3]. De Europese AI-verordening stelt weliswaar eisen bij het ontwikkelen van AI-programma’s, maar specifiek politietoezicht blijft urgent [1].