Nederlandse ondernemers houden hun adem in voor de verkiezingen van eind oktober
Amsterdam, woensdag, 15 oktober 2025.
Politieke onzekerheid remt bedrijven. Slechts 4% van de zzp’ers verwacht positieve gevolgen van de verkiezingen, terwijl 20% negatieve impact vreest. Mkb’ers zijn somberder geworden over hun financiële buffers en zien minder mogelijkheden voor langetermijndoelstellingen.
ING onderzoek toont diepe bezorgdheid onder kleine ondernemers
Bank ING onderzocht ruim vijfhonderd zzp’ers en kleine bedrijven tot twintig werknemers [1][2]. De cijfers zijn glashelder: bijna 20 procent verwacht negatieve gevolgen van de Tweede Kamerverkiezingen eind oktober voor hun bedrijf [1][2]. Slechts 4 procent van de zzp’ers rekent op positieve effecten, tegenover 13 procent van de mkb’ers [1][2]. “Ondernemers willen vooruit, maar voelen zich geremd door politieke onzekerheid”, zegt Arjen Hoekstra, directeur kleinzakelijk bij ING [1][2]. Deze onzekerheid heeft concrete gevolgen. Minder dan de helft van de ondernemers voelt zich goed geïnformeerd over relevante wet- en regelgeving [1][2].
Financiële buffers slinken, investeringen worden uitgesteld
De zorgen gaan verder dan alleen verkiezingsangst. Zzp’ers zijn somberder geworden over hun financiële situatie en mkb’ers zijn minder tevreden over hun financiële buffer [1][2]. Bij zelfstandigen spelen zorgen over verscherpte controle op schijnzelfstandigheid een rol [1][2]. “De combinatie van trage economische groei, politieke onduidelijkheid en beperkte buffers maakt het lastig om te investeren in de toekomst”, aldus Hoekstra [1][2]. Dit past in een breder beeld: bijna driekwart van alle ondernemers ervaarde het afgelopen jaar meer economische onzekerheid [3]. Ruim 18 procent stelt investeringen uit of vermindert ze [3].
Verkiezingsprogramma’s bieden weinig houvast voor bedrijfsleven
De e-commercesector klaagt dat verkiezingsprogramma’s beperkt aandacht bieden aan ondernemersbelangen [4]. “Termen als regeldruk en importheffingen komen wel voorbij, maar zelden vanuit het perspectief van de ondernemer”, stelt Thuiswinkel.org [4]. Voor veel sectoren zijn binnenlandse beleidswijzigingen de belangrijkste oorzaak van onzekerheid, vooral in land- en bosbouw, bouwnijverheid en vastgoed [3]. Deze onzekerheid remt concrete beslissingen. Ondernemers vergroten hun interne flexibiliteit en bouwen financiële buffers op in plaats van te investeren in groei [3]. De verkiezingen van eind oktober zullen uitwijzen of het nieuwe kabinet meer duidelijkheid kan brengen voor het Nederlandse bedrijfsleven.